محمد اجل لوئیان - استادیار گروه آب و محیط زیست موسسه عالی صنعت آب و برق اصفهان

آزمایش ردیابی به عنوان قابل اطمینان ترین و کارآمد ترین روش جمع آوری اطلاعات هیدرولیکی سطحی و زیرسطحی خصوصا در آبخوانهای کارستی، درزه ای و همچنین آبخوانهای آبرفتی در اغلب نقاط دنیا مورد استفاده قرارمیگیرد. بطورمعمول انجام آزمایش ردیابی کمی سخت تر و وقت گیرتر از آزمایش ردیابی کیفی است؛ ولیکن مزایای ردیابی کمی در ارتباط با شناخت سیستمهای هیدرولیکی بمراتب بیشتر از ردیابی کیفی است.آزمایشات ردیابیمیتوانند نقش مؤثری در تعیین سرعت و جهت جریان آب زیرزمینی و پیش بینی مسیر و غلظت آلاینده های شیمیایی در نقاط مورد نظر ایفا نمایند. بدیهی است صحت و دقت این پیش بینی ها بستگی به تعیین دقیق و صحیحپارامترهای مؤثر در پدیده پخش و انتقال آلاینده ها در یک آبخوان نظیر سرعت جریان، مقدار جریان، مقدار ماده ورودی، پخشودگی و غیره دارد. جهت تعیین پارامترهای مذکور میتوان نتایج آزمایشات ردیابی انجام شده در یکآبخوان را بکمک برنامه های کامپیوتری تفسیر نمود. یکی از قابلیتهای برنامه های کامپیوتری ترسیم منحنی هایغلظت زمان در نقاط مشاهداتی مورد مطالعه میباشد - . ضمن آنکه بکمک تطبیق منحنی های مشاهداتی و محاسباتی میتوان مقادیر پارامترها را تعدیل و تصحیح نمود. شناسایی خودکار پارامترهای پراکندگی بوسیله روشهای کمترینمربعات غیر خطی از دیگر مزیتهای استفاده از برنامه های کامپیوتری میباشد. پیش بینی پخش و انتشار مواد آلاینده تزریق شده در نقاط مختلف آبخوان و تعیین غلظت آلاینده های شیمیایی در نقاط مذکور از اساسی ترین مزیتهایبرنامه های کامپیوتری میباشد. نرم افزار TRACI که در این نوشتار مورد بحث قرار میگیرد برنامه ای کارآمد، قابلاعتماد و کاربر دوست بوده و جهت اجرا بر روی رایانه های شخصی دارای محیط عامل ویندوز طراحی شده است در این تحقیق تفسیر منحنی های غلظت زمان چندین آزمایش ردیابی که منجر به تعیین عواملی نظیر پارامترهای –پراکندگی و جهت جریان و همچنین عامل بازیافت )درصد بازیافت( ماده ردیاب میشود، مورد بررسی قرار گرفته است.

آبخوان آبرفتی، آبخوان کارستی، پارامترهای پراکندگی، انتقال آلاینده های شیمیایی،تفسیر آزمایشات ردیابی