حبیبه جباری - مسئول مکاتبه
غلامرضا نیکنام - نویسنده
زهرا تنهامعافی - نویسنده

کشت انواع صیفی و سبزی از جمله انواع کلم در مزارع سبزی اطراف تبریز، شمال غرب ایران (با مشخصات جغرافیایی۳۸˚ ۰۶΄ N, ۴۶˚۱۵΄E, ، دمای ۲۰-۶/۶ درجه سانتیگراد و خاک ماسهای لومی) قدمت طولانی دارد. نماتد سیستی کلم، Heterodera cruciferae Franklin, ۱۹۴۵، به عنوان یکی از عوامل بیمارگر گیاهی روی کلم قمری (Brassica oleracea L. var. gongylodes) و کلم برگ (Brassica oleracea L. var. captita alba) در این منطقه شناسایی و گزارش شده است. علاوه بر دو گیاه فوق brussels sprouts، کلم گل، کلم بروکلی، هویج، Alyssum maritimum، Crambe maritime، Cheiranthus allionii، C. cheiri،Iberis umbellate ، Lepidium sativum،Raphanus sativus ، Sinapis alba، Lamium album، L. purpureum، Stachysannua، Alyssum montanum، Lunaria annua، Moricandia arvensis، M. sonchifolia، ترب، نخود، سیبزمینی، Annonas quamosa، چغندرقند و چغندرلبویی نیز به عنوان میزبانهای این نماتد گزارش شده اند. در طول سال زراعی ۱۳۹۱، طی مراحل بررسی چرخه زندگی نماتد سیستی کلم روی میزبانهای اصلی آن در تبریز، از گیاهان زراعی مختلف منطقه و انواع علفهای هرز موجود در مزارع نمونهبرداری شد و آلودگی آنها به نماتد سیستی کلم مورد بررسی قرار گرفت. ریشههای گیاهان جهت وجود این نماتد و مراحل مختلف زیستی آن با محلول لاکتوگلیسیرین-اسیدفوشین رنگآمیزی و با استفاده از استرئومیکروسکپ بررسی شدند. بررسی های مرفولوژی و مرفومتری نیز روی سیست های جدا شده از ریشه ها انجام و نتایج نشان داد که گیاهان گشنیز (Coriandrum sativum L., Umbelliferae)، شیرتیغی (Sonchus asper (L.) Hill., Asteraceae وSisymbrium loeselii L. Brassicaceae در شرایط طبیعی به Heterodera cruciferae آلوده می شوند، مراحل مختلف رشدی نماتد، ماده بالغ و سیست در روی ریشه ها قابل مشاهده بودند.