بررسی کارکرد ها و رویکردهای گوناگون رجز های حماسه های ایران

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: پنجمین همایش بین المللی زبان و ادبیات فارسی
  • کد COI اختصاصی: ADABICONF05_083
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 549
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مینا رعیت پیشه

دانشگاه فرهنگیان شهید رجایی شیراز

چکیده

رجز از مهم ترین مضامین جدایی ناپذیر حماسه است و از مهیج ترین انواع ادبی است و تاثیری که در زبان و فرهنگ دارد جای تامل و تفکر دارد. در زبان فارسی رجز به معنای مفاخره کردن و بیان مردانگی و شرافت خویشتن، مباهات، فخرفروشی و لاف زنی به کار رفته است و ترکیباتی همچون رجزخواندن، رجزخوانی و رجزگویان از آن در زبان فارسی رواج یافته است (دهخدا، لغتنامه)در اصطلاح ادبی شعری را گویند که مبارزان در مقام مفاخره و مباهات و لافزنی در بیان مردانگیهای خویش و خاندانشان به ویژه در میدان جنگ بر زبان میرانده اند (دهخدا، نفیسی) در واقع رجزخوانی بخشی از تاکتیک رزمی جنگاوران برای درهم شکستن روحیه دشمن بوده است. پهلوانان و رزم آوران برای مقاصدگوناگون رجز خوانی میکنند. همه این مقاصد برای پیروزی بر هماورد است، یعنی به سود خودی و علیه جبهه دشمن تنظیم میشود. فردوسی که شاعری دقیق و اهل ظرافت است در گفتگوهای شاهنامه به نوع شخصیتهای گوینده و موقعیت هایی که آنها درآن قرار دارندتوجه بسیاری دارد و در رجزخوانی ها نیزهمواره موضع پهلوانان ایرانی به ویژه رستم را نسبت به هم آوردانشان، پرصلابت و قدرتمندانه تصویر میکند. گفتگوی رستم در نبرد با پهلوان تورانی اشکبوس، نمونه ی مناسبی است. فردوسی در برابر تحقیرهای اشکبوس جوابی مقتدرانه و پر از صلابت و سرشار از بلاغت بر زبان رستم می گذارد.برخی از این اهداف عبارتند از:بالا کشیدن یا برجسته کردن تواناییهای پهلوانان خودی تهدید وتحقیر دشمن به قصد تضعیف روحیه ،تشجیع و تقویت خود ،کتمان ترس

کلیدواژه ها

کارکرد، رویکرد، رجزها، حماسه های ایران

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.