تقسیمات سخا در اشعار صائب تبریزی بر پایه ی نظریه ی خواجه نصیر طوسی

ادبیات فارسی با تعالیم اخلاقی اسلامی و اجتماعی آمیخته است و بازتاب آن در آثار شاعران و نویسندگان بسیار دیده می شود. فضیلت سخا جزئی از اخلاق و رفتار اسلامی است که به معنای عام جوانمردی، کرم و بخشش است. خواجه نصیر الدین طوسی در کتاب »اخلاق ناصری« برای سخا تقسیمات و انواعی را قائل شده که شناخت و تحلیل آن لازم است. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی تقسیمات سخا در اشعار صائب تبریزی بر پایه ی نظریه ی خواجه نصیر طوسی را بررسی خواهد کرد. یافته های پژوهش بیان میکند که در دیوان صائب ابیات فراوانی وجود دارد که بنمایه های اخلاق اسلامی سخا را دارد. صائب فضیلت سخا را متناسب با معیارها و توضیحات خواجه نصیر به کار برده است. بیشتر ابیات صائب تبریزی که دارای موضوع سخا هستند، زیرمجموعه ی نوع تعلیمی اند که به انجام این فضیلت اخلاقی پند و اندرز میدهد. مطابق با نظریه ی خواجه نصیر، مفاهیم و تقسیمات سخا، کرم، ایثار، عفو، مروت و مساوات را بیان کرده است. فضیلتهای سخا، کرم، ایثار و مساوات بیشتر در زمینهی مادی بیان میشود و دو مفهوم عفو و مروت در زمینه ی معنوی بیان میشود.

کلیدواژه ها:

سخا ، صائب تبریزی ، خواجه نصیر طوسی ،