تحلیل ترکیب های برون مرکز بهووریهی وهمپایه درگویش الشتری

اگرچه ترکیب یکی از فرایندهای اصلی واژه سازی در همه زبان های جهان است و همواره مورد توجه پژوهشگران حوزه صرف بوده؛  اما هنوز یکی از بحث‎برانگیزترین حوزه‎ها در توصیف زبانی است. تاکنون تقسیم بندی های متعددی برای واژه های مرکب ارائه شده است که یکی از رایج ترین انواع آن ها واژه های مرکب برون مرکز است. در زبان لکی که یکی از زبان های متعلق به شاخه غربی - شمالی زبان های ایرانی است، ترکیب از مهم ترین فرایند های واژه سازی به شمار می آید و بخش عمده ای از ترکیب های این زبان از نوع برون مرکز هستند. هدف پژوهش حاضر این است که دو نوع از ساخت های برون مرکز در زبان لکی گویش الشتری را براساس طبقه‎بندی بائر (۲۰۱۷) شناسایی و تحلیل نماید. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که ترکیب برون مرکز بهووریهی در این گویش دارای پنج ساختار متفاوت است: (۱) صفت + اسم؛ (۲) اسم + صفت؛ (۳) اسم + اسم؛ (۴) کمیت نما + اسم؛ (۵) اسم + حرف اضافه + اسم. ترکیب برون مرکز هم پایه نیز به دو دسته کلی حفظ‎کننده طبقه و تغییردهنده طبقه تقسیم می شود که اولی به صورت (اسم + اسم) و دومی به صورت (فعل + فعل) یا (گروه اسمی + گروه اسمی) ظاهر می شود. تحلیل معنایی داده ها همچنین  نشان‎دهنده نقش بدن‎م‍ندی، مجاز، استعاره، شاخص‎های فرهنگی و سبک زندگی گویشوران الشتری بر ساخت ترکیب های برون مرکز در زبان آن هاست.

کلیدواژه ها:

ترکیب ، برون‎مرکز ، استعاره ، زبان لکی ، الشتری