مجید زهیری - گروه الهیات،گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه امیرالمومنین ع، ایران
عبداله حبیبی - استادیارگروه الهیات،گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه امیرالمومنین ع، ایران

از جمله موضوعاتی که در قانون مجازات اسلامی آمده و در منصوص زمره قواعد فقهی(روایی) محسوب میشود قاعده لوث و قسامه است؛ دامنه کاربرد قسامه، چگونگی اجراء، تعداد سوگندها در قتل عمد و خطا و در جنایات مادون نفس، اعتبار یا عدم اعتبار تکرار سوگند در احراز نصاب و تکرار قسامه در فروض مختلف تعدد طرفین، شرایط ادا کنندگان سوگند و نحوه سوگند از مسائلی است که با اختلافاتی توسط فقها مطرح شده است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی مقارنه ای تاسیس قسامه در جنایت بر نفس و عضو از دیدگاه مذاهب خمسه می باشد؛ یافته های این پژوهش نشان می دهد؛ فقهای شیعه عقیده دارند که قسامه هم رفع اتهام و هم اثبات جنایت می کند .؛ اما علمای عامه اتفاق نظر دارند که قسامه فقط در قتل نفس معتبر است و از جمله، ابوحنیفه معتقد است که قسامه، اثبات جنایت نمیکند و کاربرد حقوقی آن تنها رفع اتهام است ولی مالکی و شافعی و احمدبن حنبل معتقدند که قسامه هم اثبات جنایت می کند و هم نفی اتهام. شرط بودن لوث برای توسل به قسامه، از ضروریات علمای شیعه اعلام شده است؛ همچنین تمام فقهای عامه نیز اتفاق نظر دارند که در باب قسامه، وجود لوث معتبر است. قرائن موجب لوث می تواند از نوع قرائن حالی یا مقالی باشد. البته در مورد قرائن موجب لوث، در بین فقهاء اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد، به نظر برخی، اظهارات مقتول قبل از مرگ که شخص خاصی را قاتل خود

لوث، قسامه، نفس، عضو، مذاهب خمسه.