روانسنجی ابزارهای سنجش سلامت (۱): ترجمه، طراحی ابزار، بررسی روایی محتوا و صوری

مقدمه: جمع آوری داده ها به عنوان یکی از مهمترین گام های پژوهش نیازمند دسترسی به ابزاری روا و پایا است. اغلب محققان برای جمع آوری داده ها، ابزاری را ترجمه یا طراحی می نمایند. در این مطالعه که جستجوی پایگاه داده ها، بهره گیری از متون فارسی و انگلیسی انجام شده است شرح مراحل اصل ترجمه و طراحی و نیز بررسی دو ویژگی روانسنجی شامل روایی محتوا و صوری ارایه شده است. مواد و روش کار: در این مقاله شرح مراحل اصلی ترجمه و طراحی و نیز بررسی دو ویژگی روانسنجی شامل روایی محتوا و صوری با استفاده از جستجوی پایگاه داده ها و بهره گیری از متون فارسی و انگلیسی انجام شده است. یافته ها: گام های اصلی برای ترجمه یک ابزار شامل، ترجمه از زبان اصلی به زبان هدف، بررسی و تلفیق ترجمه ها توسط پانل متخصصان، بازگردان از زبان هدف به زبان اصلی، بررسی و تلفیق ترجمه ها توسط پانل متخصصان، پیش آزمون و مصاحبه شناختی و تهیه نسخه نهایی است. مراحل طراحی ابزار شامل تعریف مفهومی که قرار است اندازه گیری شود؛ و همچنین تعریف حیطه های این مفهوم، تعیین و واضح سازی اهداف سنجش، تدوین نقشه مسیر برای ساخت ابزار و ساخت ابزار شامل روش اجرا همراه با تنظیم گویه ها و قوانین نمره دهی است روایی محتوا نیز به دو شیوه کیفی و کمی قابل انجام است. برای کمیسازی روایی محتوا، روش های مختلفی از جمله محاسبه نسبت و شاخص روایی محتوا و محاسبه ضریب توافقی کاپای اصلاح شده وجود دارد. روایی صوری می تواند به روش کیفی انجام شود. همچنین این نوع روایی با محاسبه نمره تاثیر گویه (روش کمی) قابل بررسی است. بحث و نتیجه گیری: طراحی یا ترجمه ابزار اصول و قواعد مخصوص به خود را دارد و برای انجام آن باید از یک رویکرد منطقی، منظم و ساختارمند استفاده شود که آشنایی با این قواعد برای محققانی ضروری است. همچنین آشنایی با روش روانسنجی ابزار یک اصل مهم در انتخاب، ترجمه یا طراحی ابزار است.  

کلیدواژه ها:

Health measures ، Instrument translation ، Instrument development ، Psychometric properties ، ترجمه و طراحی ، ابزار سنجش سلامت ، ویژگی های روانسنجی