مدیریت شبکه توزیع زعفران در شهرستان تربت حیدریه

یکی از عوامل مهمی که باعث عدم تحقق اهداف توسعه کشاورزی و افزایش تولید و درآمد کشاورزان در کشورهای درحال­توسعه می­شود نارسایی سیستم توزیع محصولات کشاورزی است. زعفران به عنوان یکی از مهم ترین محصولات کشور از این امر مستثنا نمی­باشد. لذا هدف اصلی این مطالعه طراحی مسیر بهینه توزیع زعفران با کاربرد روش برنامه­ریزی آرمانی چند انتخابی است. به منظور دستیابی به این هدف آمار و اطلاعات موردنیاز با استفاده تکمیل ۳۵۲ پرسش­نامه در بخش تولیدکنندگان، ۴۰ پرسش­نامه در بخش عمده­فروشان و ۱۵۰ پرسش­نامه در بخش خرده فروشان با روش نمونه­گیری تصادفی در دسترس و در شهرستان تربت­حیدریه به عنوان یکی از مهم ترین مراکز تولید این محصول جمع­آوری گردید. نتایج حاصل از بهینه­سازی مدل نشان داد ۶۴ درصد از کشاورزان نمونه مورد مطالعه کمتر از ۱۰ کیلوگرم زعفران را به انبار فرضی منتقل می­کنند. ۳۲ درصد از کشاورزان بین ۱۰ تا ۵۰ کیلوگرم و تنها ۴ درصد آنان بیش از ۵۰ کیلوگرم زعفران را به انبار فرضی منتقل کردند. ۶۲ درصد عمده فروشان کمتر از ۱۰۰ کیلو زعفران و ۳۸ درصد مابقی بیشتر از ۱۰۰ کیلو زعفران را از انبار فرضی دریافت نمودند. همچنین۲۰ درصد عمده فروشان کمتر از ۲۰ کیلو زعفران، ۵۲ درصد آنان بین ۲۰ تا ۴۰ کیلو زعفران و ۲۸ درصد بیش از ۴۰ کیلو زعفران را به خرده فروشان انتقال دادند. طبق پاسخ بهینه مدل، متوسط میزان انتقال زعفران از خرده فروشان به بخش کدکن، جلگه رخ، بایگ و بخش مرکزی تربت­حیدریه نیز به ترتیب برابر ۰.۸۸، ۰.۳۴، ۰.۸۷ و ۳۲.۷۶ کیلوگرم گزارش شد. همچنین نتایج بهینه­سازی مدل با سه کانال توزیع نشان داد کانال توزیع شماره ۲ (کشاورز- خرده فروش- مصرف کننده) به عنوان کانال بهینه با کمترین هزینه انتخاب گردید.

کلیدواژه ها:

زعفران ، برنامه ریزی آرمانی چند انتخابی ، کانال توزیع ، تربت حیدریه