پهنه بندی آسیب پذیری لرزهای شهری با استفاده از مدل ANP مطالعه ی موردی: شهر نجف آباد

ایران با فعالیتهای لرزهای پراکنده، زلزلههای بسیار بزرگ با دورههای بازگشت طولانی شناخته شده است و عدم بروز زلزله در منطقهای که تا به حال در آن زلزله اتفاق نیفتاده است، نشانگر ثبات و پایداری همیشگی نیست. با مراجعه به نقشهی پهنهبندی خطر نسبی زمینلرزه در ایران مشاهده میشود که بیش از ۹۰ درصد از مساحت کشور بر روی نوار زلزله قرار دارد. در این راستا ارزیابی آسیبپذیری لرزهای مناطق مختلف کشور با هدف کاهش آسیبپذیری جوامع شهری باید در اولویت برنامهریزیها قرار گیرد. این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن معیاری تحلیلی بوده و در آن ضمن معرفی دیدگاههای مختلف در ارتباط با آسیبپذیری، با استفاده از پارامترهای گوناگون کمی و کیفی، بر اساس رویکرد تصمیمگیری چند معیاره و با بهکارگیری فرایند تحلیل شبکه (ANP) به بررسی و تحلیل آسیبپذیری لرزهای شهر نجفآباد پرداخته شده است. همچنین به منظور مقایسهی نتایج حاصل از دو مدل ANP و AHP، تحلیل آسیبپذیری توسط مدل AHP نیز صورت گرفته و نتایج حاصل از این مدل نیز ارائه گردیده است. مطابق نقشهی پهنهبندی آسیبپذیری، مجموعا حدود ۳۰ درصد مساحت توسعه یافتهی شهر از آسیبپذیری بالا و بسیار بالا و ۳۷ درصد این مساحت از آسیبپذیری متوسط برخوردار است. با تطبیق نقشهی توزیع جمعیت بر این پهنهبندی، جمعیتی بالغ بر ۵۱۰۰۰ نفر (با تراکمی بین ۷۰ تا ۱۰۰ نفر در هکتار) در معرض آسیبپذیری بالا و بسیار بالا قرار دارند. همچنین در مقایسهی دو مدل فوق با شرایط یکسان، به دلیل وجود وابستگی درونی بین معیارها و زیرمعیارها، نتایج حاصل از مدل ANP منطقیتر بوده و از تعدیل بهتری برخوردار است.

کلیدواژه ها:

آسیبپذیری ، فرایند تحلیل شبکه ، تحلیل سلسلهمراتبی ، زمینلرزه ، نجفآباد