محبوبه بابایی محمدی - دانشگاه تهران- دانشکده علوم اجتماعی- گروه مطالعات توسعه
یونس نوربخش - دانشیار دانشگاه تهران

مذهب می‎تواند شبکه ای از اعتماد و مشارکت را در بین افراد ایجاد کند و یکی از عوامل موجد سرمایه اجتماعی است. بر این مبنا، در این پژوهش با استمداد از داده های پیمایش‎های طرح ملی سنجش سرمایه اجتماعی در سال‎های ۱۳۸۴ و ۱۳۹۴، به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی در سطح کلان در بین مذاهب (شیعه، سنی، اقلیت‎های دینی) کشور پرداخته شده است. مولفه‎های سرمایه‎ اجتماعی در این پژوهش با دو عنصر اعتماد و روابط اجتماعی مشخص شده است. تحلیل یافته‎ها با استفاده از روش تطبیقی و به صورت تحلیل ثانویه انجام شده است. تحلیل‎ها نشان داد؛ در پیمایش ۱۳۸۴ بین شاخص پنداشت از عملکرد نظام و پنداشت از نکویی جامعه و شاخص ارزیابی از آینده با نوع مذهب رابطه معنادار وجود دارد؛ اما این شاخص‎ها در پیمایش ملی ۱۳۹۴ با نوع مذهب رابطه معنادار نداشته است و پاسخ‎گویان از مذاهب مختلف، دارای سرمایه اجتماعی کلان همسانی می‎باشند. در مجموع، سرمایه اجتماعی کلان طی پیمایش ۱۳۸۴ از وضعیت بهتری نسبت به سال ۱۳۹۴ برخوردار بوده است.

دین, مطالعات تطبیقی, سرمایه اجتماعی