رامین گلشائی - عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران

در این مقاله، دو ویژگی متنی انسجام و پیوستگی در نظریه های مطرح گفتمانی بررسی و بر اساس نتایج آن چارچوبی تلفیقی برای ارزیابی خوانش پذیری در سطح گفتمان ارائه شده است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که نظریه های مختلف گفتمانی هر یک به چه میزانی به مشخصه های متنی انسجام و پیوستگی پرداخته اند و کدام نظریه ها می توانند سازوکارهای عملیاتی ساده و مناسبی را برای ارزیابی خوانش پذیری در سطح گفتمان فراهم کنند. برای این منظور، هفت نظریه گفتمانی به طور تفصیلی مرور و چگونگی مواجهه آنها با دو مشخصه انسجام و پیوستگی متنی ارزیابی شد. ارزیابی نظریه های گفتمانی نشان می دهد که تلقی آنها از انسجام و پیوستگی همواره یکسان نبوده و نظریه ها بر جوانب مختلفی از این دو پدیده متنی تمرکز داشته اند. بر اساس الگوی پیشنهادی و ارزیابی نظریه ها، نتیجه گرفته می شود که نظریه کینچ و ون دایک (۱۹۷۸) و دانش (۱۹۷۴)، سازوکار کاربردی ساده و کاملی برای تولید یا ارزیابی خوانش پذیری در سطح گفتمان ارائه می دهند.

انسجام, پیوستگی, گفتمان, درک متن, خوانش پذیری