ارزیابی شرایط هیدرومورفولوژیکی رودخانه تجن با استفاده از روش HMQI

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 206

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JWEM-14-2_005

تاریخ نمایه سازی: 28 فروردین 1401

چکیده مقاله:

طی دو دهه گذشته، نیاز به بازگرداندن رودخانه­ ها به شرایط طبیعی و نیمه طبیعی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از مهمترین ابزار در راستای دستیابی به این هدف، ارزیابی تغییرات هیدرومورفولوژیکی رودخانه در اثر مداخلات انسانی است. در پژوهش حاضر، به­ منظور ارزیابی شرایط هیدرومورفولوژیکی رودخانه تجن در قسمت میانه تا پایین­ دست (در محدوده شهر ساری) با استفاده از شاخص کیفیت مورفولوژیک (MQI) و هیدرومورفولوژیکی (HMQI)، هفت بازه در طول رودخانه در حریم ۵۰ متری، انتخاب و سه مولفه کیفیت عملکرد ژئومورفولوژیکی، مصنوعی ­سازی و تعدیل کانال با استفاده از تصاویر ماهواره ­ای سال ۱۳۵۳ لندست ۴ و سال ۱۳۹۸ لندست ۸، عکس های هوایی سال­ های ۱۳۴۰ و ۱۳۸۵، داده های هیدرولوژیکی و بازدید میدانی بررسی شد. نتایج ارزیابی شاخص کیفی مورفولوژیک نشان داد که رودخانه تجن در بازه ­های مورد مطالعه عمدتا در طبقه کیفی متوسط قرار گرفته، در حالی ­که از نظر شرایط هیدرومورفولوژیک در طبقه ضعیف گزارش شده که دلیل اصلی آن وجود سد در حوضه بالادست در محدوده ۳۰ کیلومتری (تمامی بازه ­ها به جز ۱ و ۷) و تغییرات دبی و رسوب، دخالت انسانی و تغییر کاربری اراضی است. همچنین، نتایج نشان داد که روش فوق در ارزیابی کلی مبتنی بر شاخص، تشخیص مشکلات هیدرومورفولوژیکی و درک صحیح و جامع پاسخ به فشارها موثر است.

نویسندگان

نیایش فندرسکی

دانشجوی دکتری سازه های آبی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

محسن مسعودیان

دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

کلاوس راتچر

استاد گروه عمران، دانشگاه استفالیا، زودربرگ، آلمان