علیرضا بیرجندی - دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران

یکی از بزرگ ترین دستاوردهای بشری درحوزه تمدن، فرهنگ و مدنیت، ابداع، تدوین حقوق و تصویب قانون است که ضرورت وجود و رعایت آن درطول تاریخ به طرق مختلف توجیه شده و مردم نیز با پذیرش آمریت آن که ناشی از جلب منفعت و دفع ضرر است خود را به رعایت و اجرای آن ملتزم نموده اند. علمای حقوق بین الملل و جامعه هر یک خاستگاه وی‍ژه ای را برای تبیین مبانی فلسفی حقوق معرفی کرده و با پی ریزی مکاتب گوناگون فلسفی به تثبیت و دفاع ازاندیشه های خود برخاسته اند. ایمانوئل کانت می تواند از جمله تاثیرگذارترین فیلسوفانی باشد که با فلسفه عملی خویش راه دستیابی به چنین مفهومی را هموار ساخت. او با تمسک به محدود سازی عقل نظری، و آزاد کردن اراده و قدرت گزینش انسان، به انسان شخصیت قانونگذاری اعطا کرد. انسانی که به غیر وابسته نیست، و خود به تنهایی غایت همه چیز است، دیگر نباید از سوی دیگران، یا خود نسبت به خویشتن، انسانیت را فراموش کند، یا تحقیر نماید. شان انسانی و اصل عقلانی اخلاق، انسان را رئیس و مدیر جهان کرده است. این پژوهش، به بررسی حقوق در فلسفه کانت با تاکید بر حقوق عمومی پرداخته است. قرائت های جدید از استدلالات کانت نشان از گسترش تدریجی اتحاد لیبرالی در دنیای امروزی و ربط وثیق بین حقوق بین الملل در عرصه بین المللی و اجرای عدالت در داخل کشور دارد. تشکیل سازمان های بین الملل، تقویت تجارت آزاد، همبستگی دولت های مستقل، تمرکز بر حقوق بشر و توجه به کرامت ذاتی انسان، تکامل مدنیت، تئوری لیبرال حقوق بین الملل و تئوری آموزش فضیلت انسانی، همگی برخاسته از اندیشه ۲۷های ژرف کانت است که در حقوق بین الملل رواج یافته و به اوج خود نزدیک می شود.

نظام حقوقی، فلسفه کانت، حقوق عمومی