بازشناسی مفهوم هویت مکان و ضرورت تداوم آن در منظر شهری

اگرچه هویت در مفهوم عام خود، پیشینه طولانی دارد؛ ورود این مفهوم به حوزه مطالعات شهرسازی سابقه دیرپایی ندارد. امروزه مبحث هویت مکان شهروندان در شهر از اهمیت بسزایی برخوردار است. یکی از مهم ترین عواملی که می تواند در زمینه افزایش هویت مکانی شهروندان تاثیرگذار باشد، منظر شهری است. منظر شهری بعنوان پدیده ای عینی-ذهنی بر حیات مدنی و هم چنین بازنمایی ویژگی بارز ساکنان شهر در قالب هویت دلالت می کند. در واقع دو مقوله هویت و منظر شهری دارای تعاملات و پیوندهای متقابلی هستند. متاسفانه در دهه های اخیر، منظر شهری متاثر از کم توجهی به مفهوم هویت و شهرسازی جدید، مورد غفلت واقع شده و معنای خود را از دست داده است. در واقع دیگر سیمای بیرونی شهرها، بیانگر هویت ساکنان آن ها نیست. نظر به اهمیت این موضوع، این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی و با هدف بازشناسی مفهوم و عوامل موثر در شکل گیری هویت مکان بر پایه متون و اسناد مرتبط در این زمینه، در صدد است با بررسی نظرات و آراء صاحبنظران و تحلیل ابعاد مختلف این دانش، ادبیات مختصر آن را بیافزاید و به روشنگری درباره ارتباط این دو موضوع مهم بپردازد. بررسی ها حاکی از آن است هویت مکان دارای ابعاد مختلف عاطفی، شناختی، عملکردی و رفتاری می باشد. به نظر می رسد توجه به افزایش هویت در تدوین برنامه های نوسازی و یا احیای بافت های تاریخی شهر بتواند موجب ارتقای کیفیت منظر شهری شود و به تبع حیات اجتماعی مناسب تری را برای شهروندان شهر فراهم سازد.

کلیدواژه ها:

هویت ، هویت مکان ، منظر شهری ، عینی-ذهنی ، حیات مدنی ، احیای بافت تاریخی