شناسایی و ارزیابی عوامل موثر بر تفکیک زباله از مبدا با تکنیک تحلیل تم (مورد مطالعه: خانوارهای اهواز)

در دهه های اخیر، یکی از پیامدهای شهرنشینی و رشد جمعیت، تولید گسترده پسماند جامد بوده است. زباله های جامد یکی از مهمترین آلاینده های محیطی است که جوامع بشری با آن روبرو هستند. هدف اصلی تحقیق حاضر، شناسایی عوامل موثر بر تفکیک زباله از مبدا در شهر اهواز، و رتبه بندی آنها از نظر میزان اهمیت است. روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت، ترکیبی (کیفی و کمی) است. در مرحله ی اول با استفاده از ابزار مصاحبه و تکنیک تحلیل تم، اقدام به شناسایی عوامل موثر بر مشارکت شهروندان در تفکیک زباله از مبدا شد. خروجی بخش اول تحقیق، شامل ۵ عامل و ۲۰ مولفه ی اثرگذار بود. جامعه ی آماری تحقیق در این مرحله ، زنان خانه دار بودند. در مرحله ی دوم تحقیق با استفاده از ابزار پرسشنامه ی محقق ساخته، اقدام به ارزیابی و اعتبار سنجی مدل شد. در نهایت نیز با استفاده از تکنیک AHP اقدام به رتبه بندی عوامل از نظر میزان اهمیت شد. پس از انجام ۲۵ مصاحبه با زنان خانه دار، با استفاده از تکنیک تحلیل تم تعداد ۷۴۹ کد اولیه استخراج شد. کدهای اولیه تبدیل به ۲۰ تم فرعی و آنها نیز تبدیل به ۵ تم اصلی شدند. اعتبارسنجی مدل به دست آمده در تحقیق نشان داد که ۵ گروه مولفه های اخلاقی، مالی، شهروندی، ملی و فردی بر رفتار تفکیک زباله از مبدا در شهروندان اهوازی تاثیر مثبت دارند. نتایج تحقیق حاضر حاکی از تاثیر مثبت مولفه های اخلاقی، مولفه های شهروندی ، مولفه های ملی و مولفه های مالی بر رفتار تفکیک زباله از مبدا بود.

کلیدواژه ها:

پسماند ، تفکیک زباله ، زیباسازی شهری ، محیط زیست شهری ، مدیریت پسماند