برنامه ریزی توسعه گردشگری با تاکید بر عناصر تاریخی (نمونه موردی:بافت تاریخی شهر تهران)

گردشگری به مثابه یک پدیده تمدنی تاثیرات متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی دارد که در گذر زمان از یک حالت تفریحی به یک نیاز اساسی بدل شده است. طبیعت جهانگردی در هر جامعه، متاثر از عوامل پیچیده و در هم تنیده اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است. علی رغم پیامدهای اقتصادی چشمگیر و قابل توجه صنعت جهانگردی، بسیاری از صاحب نظران معتقدند، جهانگردی بیش از آن که یک فعالیت اقتصادی باشد، پدیده ای فرهنگی است. عناصر تاریخی مانند گنجینه ای از نیاکان برای نسل های بعد به جا مانده است که با رویکرد صحیح و درست میتوان از آن ها در طول دراز مدت استفاده نمود. گردشگری تاریخی که بافت قدیمی و کهن شهرها را در برمی گیرد تاثیر بسزایی در ساختار فضایی و کارکردی یک شهر دارد. نقش راهبردی و کلیدی گردشگری در توسعه بافت های تاریخی امری انکارناپذیر است که پتانسیل درآمدی پایدار را داراست. اکنون منطقه ۱۲ شهر تهران که تاریخ چند سده اخیر ایران را که هنوز دارای تازگی و نقش خاطره انگیزی را دارد، امکان استفاده از این بستر را میسر میگرداند. هدف کلی این پژوهش برنامه ریزی توسعه گردشگری در راستای حفاظت میراث تاریخی و فرهنگی در بافت تاریخی شهر تهران می باشد. این پژوهش با توجه به برنامه ریزی توسعه گردشگری با تاکید بر میراث تاریخی و فرهنگی، کاربردی است و از نظر ماهیت نوع روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی می باشد. در بحث تحلیل وضعیت موجود با استفاده از ماتریس تحلیل SWOT به وزن دهی و ارزیابی نقاط قوت و ضعف در قالب عوامل داخلی و فرصت ها و تهدیدها در قالب عوامل خارجی پرداخته شده است که در نهایت پس از نمره دهی و وزن دهی با راهنمایی متخصصین و خبرگان علوم شهری آشنا و مسلط به محدوده، راهبرد و استراتژی محافظه کارانه انتخاب شد که راهبردهای محافظه کارانه در این پژوهش در راستای برنامه ریزی گردشگری با توجه به وجود آثار و عناصر تاریخی موجود در بافت اتخاد گردید. محدوده مورد مطالعه پژوهش به سبب وجود آثار و ابنیه تاریخی متعدد، وجود شهروندان اصیل و بومی ، قرارگیری بازار تهران، وجود تعاملات فرهنگی و اجتماعی در فضاهای عمومی و باز در برخی ناحیه های محدوده مطالعاتی و همچنین وجود امکانات و زیرساخت های ملزوم جهت ساماندهی برنامه ریزی گردشگری؛ امکان ارتقا و بهبود شرایط اقتصادی ،اجتماعی و کالبدی را با همکاری و مشارکت نهادهای مسئول و شهروندان فراهم میگردد. با برنامه ریزی و مدیریتی صحیح این منطقه میتواند با برخورداری از اقتصادی پویا و متکی بر توسعه خدمات گردشگری و بوم گردی و با همکاری مداوم گروه های مختلف جامعه، به منطقه ای پویا و فعال تبدیل گردد.این منطقه منسجم و یکپارچه در زمینه های توسعه ای و مدیریتی، با بهترین موقعیت کالبدی- اجتماعی و قرارگیری در چهارراه مواصلاتی مرکز شهر، به محدوده ای دارای ساختاری یکپارچه و محیط کالبدی و اجتماعی پایدار بدل میگردد.

کلیدواژه ها:

بافت تاریخی شهر تهران برنامه ریزی ، توسعه گردشگری ، عناصر تاریخی ، ماتریس تحلیل SWOT ، بافت تاریخی شهر تهران