بررسی تحلیلی رابطه معماران با جامعه؛ با تاکید بر اثربخشی در ارتقاء کیفیت فضاهای مسکونی

حوزه طراحی مسکن و کیفیت فضاهای سکونتی از جمله حوزه هایی است که همواره با چالش های متعددی، مواجه بوده است. چالشهایی که از ابعاد گسترده طراحی و اجرا گرفته تا ابعاد اجتماعی-فرهنگی، محیطی-کالبدی را، شامل میشود. عصر مدرن قواعد ساختاری آفرینش و اشاعه معماری را تغییر داده است. لذا شناخت مقوله های تخصصی و حرفه ای از منظر معماران به عنوان نخبگان فکری و نیازها و انگاشتهای جامعه به عنوان نخبگان ابزاری ، واجد اهمیت تلقی می گردد. همان گونه که پیشینه ارتباطی معماران با مردم نشان می دهد چالش های موجود در رویارویی معماران و جامعه، ابعاد کاملا نوینی دارد؛ از این رو تحقیق حاضر در پی آن است با تحلیل مدل های مواجهه ی معماران و جامعه، فرصت ها و تهدید هایی که این مدل ها برای کیفیت فضاهای مسکونی، ایجاب می کنند را ارزیابی نماید. سوال های پیش رو تحقیق دو پرسش اساسی است: اول اینکه کیفیت رابطه ی معماران با جامعه در دوران پیش از مدرنیته و پس آن دچار چه تغییرات و تبدیلاتی بوده است؟ دوم اینکه در زمان کنونی چطور می توان کنش های متقابل معماران با جامعه را شناخت و اثربخشی آن را بر ارتقاء کیفیت فضاهای مسکونی سنجید؟ به همین ترتیب هدف از این پژوهش شناخت انحای رابطه ی معماران با عاملیت های گروه های اجتماعی مردم است و دریافت این مهم که کیفیت فضاهای مسکونی تا چه حد در گرو موثربودن این ارتباط است. رویکرد تحقیق مبتنی بر چارچوب مطالعات کیفی است که با مراجعه به منابع استنادی داده های مورد نیاز را دریافت و با تحلیل محتوای سلسله مراتبی آنها به شناخت پیشینه ی رابطه معماران با جامعه راه می برد. سپس با مقایسه و تطبیق یافته ها همراه با مراجعه به نمونه های عینی در زمان حال نحوه ی اثربخشی این ارتباط را بر کیفیت فضاهای سکونتی می سنجد. روش استنباط نتایج در این بخش متکی بر استدالال های استقرایی است. نتایج مطالعه حاضر وجود انحای مختلف کنش اجتماعی را میان معماران و جامعه به مثابه دو گروه اجتماعی بیان می کند؛ این یافته ها مبتنی بر چارچوب روابط اجتماعی، چهارگونه رابطه انفعالی، تقابلی، تعاملی و تعادلی را در برهم کنش جامعه و معماران تشخیص می دهد که ماحصل هر شکل ارتباط بر ماندگاری، سودمندی، کارایی و فراگیری الگوهای فضاهای مسکونی قابل بحث است.

کلیدواژه ها:

معماری و جامعه ، معماری مسکن ، معماری مشارکتی ، معماری اجتماعی