تحلیل بصری و نمادین نقوش به کار رفته در منسوجات دوره ساسانی

آثار هنری در دوران ساسانی، آخرین مرحله از هنر ایران باستان به شمار می رود و می توان اظهار داشت صنعت نساجی در این دوره از دستگاه های مجهز بافندگی برخوردار بوده است. بیشترین مشخصه هنر منسوجات ساسانی نقوش تزیینی به کار رفته درآن می باشد که نقش های جانوری و گیاهی از لحاظ زیبایی ظاهری و مفاهیم نمادینی که دارند، به عنوان شاخصه های مهم هنر این عصر شناخته شده اند. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر مطالعه نمادهای نقوش منسوجات و تعیین چیستی بن مایه های آن در آثار هنری ساسانی است. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و به شیوه کتابخانه ای تنظیم شده است، سعی شده است نقشمایه تزیینی پارچه های ساسانی علاوه بر توجه به جنبه های بصری نقوش، از دیدگاه تجلی نمادین آن مورد بررسی قرار گیرد و سپس با شناخت اندیشه های اساطیری و آیین مذهبی، ایدئولوژی و مفاهیم آن را شناسایی و بیان کند. بنابراین ابتدا به معرفی هنر پارچه بافی و سپس بررسی نقوش منسوجات دوره ساسانی و در ادامه به بیان مفاهیم نقوش ورای مفاهیم اولیه آنها می پردازد. یافته های حاصل از این پژوهش، نشان می دهد پیرو فرهنگ هنری پارچه بافی عصر ساسانی و نقوش بکار رفته در این صنعت، نمادهای هر یک از جانوران و گیاهان دارای مفهومی ویژه است که مهم ترین مضامین آن برگرفته از مفاهیم مذهبی، اسطوره ای، کیهانی و همچنین بازتابی از ایدئولوژی صنعت سلطنتی دوره ساسانی بوده است.

کلیدواژه ها:

منسوجات ساسانی ، نساجی ، پارچه بافی ، نقوش حیوانی ، نقوش گیاهی