سارا صعودی
احمد زواران حسینی
سیما رافتی
رضا هاشمی فشارکی
کسری اسماعیل نیا
سیدمحمود هاشمی

  سابقه و هدف: در این بررسی اثر واکسیناسیون BCG استنشاقی و زیرپوستی بر تولید نیتریک اکساید توسط ماکروفاژهای صفاقی و نهفتگی انگل در کبد و طحال موش BALB/c آلوده به لیشمانیا ماژور مقایسه شد.   روش بررسی: گروه های ۲۰ تایی از موش های حساس BALB/c ۶-۸ هفته ای را با واکسن BCG در دزهای مناسب از مسیر استنشاقی و زیرپوستی واکسینه گردید. یک ماه بعد به گروه های آزمایش واکسن لیشمانیا ماژور اتوکلاو شده به همراه آلوم ( ALM+alum ) به شکل زیرپوستی تزریق شد. پس از تزریق یادآور (۲۱ روز بعد) موش ها با تزریق ۱۰۵ انگل لیشمانیا ماژور در ناحیه کف پا آلوده شدند و پیشروی زخم به طور هفتگی در آن ها بررسی گردید. در ادامه کارایی واکسن BCG با بررسی پاسخ ازدیاد حساسیت تاخیری سنجیده شد. میزان تولید نیتریک اکساید در محلول رویی کشت ماکروفاژ به روش گریس اندازه گیری شد. میزان نهفتگی انگل نیز در طحال و کبد موش های آلوده با سنجش نهفتگی انگل در هفته های مختلف پس از آلوده سازی تعیین گردید.   یافته ها: تحریک سیتم ایمنی پس از واکسن BCG در هر دو گروه به شکل افزایش پاسخ ازدیاد حساسیت تاخیری بررسی شد. سه هفته پس از آلوده سازی با انگل لیشمانیا در هر دو گروه واکسن BCG ، تحریک تولید نیتریک اکساید صورت گرفت. اما تولید نیتریک اکساید در گروه های واکسن BCG نوسان زیادی داشت و پایدار نبود و منجر به غلبه بیماری در هر دو گروه گردید. نتایج به دست آمده از میزان نهفتگی انگل نشان می دهد که گرچه هر دو مسیر استنشاقی و زیرپوستی می تواند باعث فعالیت سیستم ایمنی گردد ولی در نهایت باعث ایجاد مقاومت در میزبان نمی شود. لازم به ذکر است تفاوت معناداری (۰۵/۰ p ≤ ) بین دو روش واکسیناسیون استنشاقی و زیرپوستی وجود ندارد.   نتیجه گیری: واکسیناسیون BCG استنشاقی و زیرپوستی تفاوت معناداری در میزان تولید نیتریک اکساید توسط ماکروفاژهای صفاقی، نهفتگی انگل و مقاومت میزبان نداشتد. لذا پیشنهاد می شود بررسی های بیش تری از حیث نوع و جمعیت سلول های T فعال شده در اعضای لنفی مختلف انجام شود تا مقایسه بهتری از دو مسیر واکسیناسیون به عمل آید. به هر حال روش استنشاقی واکسیناسیون دارای مزیت خاصی است و می تواند به پیشگیری از شیوع بیمارهای خطرناکی چون HIV کمک کند. چنانچه کارایی این واکسن ها بهبود یابد می توانند به سهولت جایگزین روش های مرسوم شوند.

لیشمانیا ماژور, BCG, واکسیناسیون استنشاقی, نیتریک اکساید, نهفتگی انگل