احمد میرزایی - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران محیطزیست، دانشگاه صنعتی قم
بایرامعلی محمدنژاد - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه صنعتی قم
عبدالرضا کریمی - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه صنعتی قم

روددره های شهری به دلیل ارائه خدمات اکولوژیکی مانند تهویه طبیعی هوا، تامین آب، ایجاد مکان تفرج، اختلاف دمای کمتر و محل ذخیره طبیعی فضای سبز، نقشی اساسی در شکل گیری و ایجاد سکونتگاه های انسانی دارند. شهر تهران دارای ۷ روددره به نامهای دارآباد، گلابدره، ولنجک، درکه، فرحزاد، دربند و کن میباشد. روددره کن به دلیل داشتن حوضه آبریز وسیع، لکه های سبز، جریان آب دائمی و میزان دبی مهمترین روددره در شهر تهران میباشد. در سالهای اخیر ساخت وساز بیرویه، فعالیتهای عمرانی و تغییر بیش از حد کاربری اراضی، بدون درنظر گرفتن مولفه های زیست محیطی روددره کن و نقش اکولوژیکی آن در منطقه، باعث به وجود آمدن مشکلات زیاد و ایجاد آلودگی بیش از حد توان خودپالایی روددره شده است. به همین علت حفاظت از محیط طبیعی روددره کن و شناسایی و بررسی چگونگی رفع آلودگی در این منطقه از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. درهمین راستا با شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید، پرسشنامه ای برای ارزش گذاری آنها طراحی و توسط خبرگان تکمیل گردید و سپس جایگاه روددره از حیث پتانسیل آلودگی به وسیله تحلیل SWOT برای حفاظت از محیط طبیعی روددره محاسبه شد. با شناسایی چالشها و راهکارهای موجود برای رفع آلودگی روددره نیز پرسشنامه ای طراحی و ارزشگذاری آنها توسط خبرگان تکمیل گردید و سپس روابط میان چالشها و راهکارها برای تعیین بهترین انتخاب به عنوان راه حل به وسیله تحلیل سلسله مراتبی AHP محاسبه شد. نتایج تحلیل SWOT نشان داد که نقاط قوت بر نقاط ضعف و نقاط فرصت بر نقاط تهدید برتری داشته و روددره در جایگاه مناسبی (تهاجمی) قرار دارد و بایستی با در نظر گرفتن راهبردهای تهاجمی برای حفظ محیط طبیعی روددره اقدام شود. نتایج تحلیل AHP نشان داد متغیر فاضلاب شهری با ۴۱,۹۷ درصد در جایگاه نخست چالشها قرار گرفته است و برای رفع آلودگی روددره متغیر حقآبه ی زیست محیطی بعد از ادغام تمامی ماتریس ها با ۲۲,۳ درصد به عنوان بهترین انتخاب در نظر گرفته شد.

روددره / آلودگی / محیط طبیعی / تحلیل سلسله مراتبی / SWOT