فردگرایی روش شناختی در تاریخ فرهنگی و منظومه فکری فلسفی ارنست گامبریج
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی، دوره: 13، شماره: 49
- کد COI اختصاصی: JR_CHIST-13-49_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 103
نویسندگان
دانشگاه بین المللی امام خمینی
چکیده
فردگرایی روششناختی در تاریخ فرهنگی و منظومه فکری ارنست گامبریج یعقوب خزائی[۱] چکیده در تاریخ تفکر، متفکران در دو دسته از یکدیگر قابل تفکیکاند. نخست، دستهای که تفکراتی خلاق و نظریاتی بدیع در حوزههایی از انسانیات مطرح کردهاند. دوم، افرادی که در بسط و اشاعه نظریات و تفکرات گروه نخست کوشیدهاند. پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که آیا نظریه گامبریج در تاریخ فرهنگی، ایده نو و اصیلی را واجد بوده است؟ مدعای مقاله حاضر این است که زیرساخت تفکر و روش گامبریج، راسلی پوپری است و او با پیروی از فردگرایی روششناختی پوپری، به پارادایم مقابل آن یعنی، کلگرایی روششناختی یورش برده و تمام نظریههای همبسته با کلگرایی از جمله نظریه هگل و تاریخ فرهنگی متناظر با آن و «اصل ضرورت علی» را رد کرده است. از این رو، به نظر میرسد که ارنست گامبریج در شمار متفکران دسته نخست قرار نمیگیرد. او بیشتر مورخی است که اندیشه همفکرانش راسل و پوپر را بسط و گسترش داده است. این در حالی است که برخی از اندیشهورزان نیمه دوم قرن بیستم میلادی، از دوگانه روششناختی کلگرایی و فردگرایی روششناختی عبور کردند و با دیالکتیکی از این دو، در بررسی مسائل علوم اجتماعی به جامعیت بیشتری دست یافتند. دستاورد مقاله حاضر این است که گامبریج در تاریخ فرهنگی مورد نظرش، با دستهبندی آدمیان به نوع پستتر و عالیتر، در همان دامی فرو غلتید که رژیم توتالیتر هیلتری که بهشدت آماج انتقاد گامبریج است در آن فرو افتاده بود. این نوع نگرش به تاریخ فرهنگی، نوع دیگری از همان توتالیتاریسمی است که گامبریج مدعی مبارزه با آن است. در واقع، گامبریج هم به گونهای دیگر و با خودآگاهی کمتری، منادی توتالیتاریسم و نوعی قوم کشی است. واژههای کلیدی: ارنست گامبریج، تاریخ فرهنگی، فردگرایی روششناختی، هگل، راسل، پوپر [۱]. عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران (نویسنده مسئول) khazaei@HUM.ikiu.ac.ir تاریخ دریافت: ۱۹/۷/۱۴۰۰- تاریخ تایید ۲۸/۱۰/۱۴۰۰کلیدواژه ها
Ernst Gombrich, Cultural History, Methodological Individualism, Hegel, Russell, Popper, ارنست گامبریج, تاریخ فرهنگی, فردگرایی روش شناختی, هگل, راسل, پوپراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.