تحلیل گفتمان ناسیونالیسم اقتدارگرا در کتاب های درسی تاریخ (۱۳۲۰-۱۳۰۴ ه. ش)
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی، دوره: 13، شماره: 49
- کد COI اختصاصی: JR_CHIST-13-49_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 354
نویسندگان
Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran
Kharazmi University
Tehran University
چکیده
تحلیلگفتمان ناسیونالیسم اقتدارگرا در کتاب های درسی تاریخ (۱۳۰۴-۱۳۲۰ه.ش) محمدرضا معلمان[۱] سهراب یزدانی مقدم[۲] داریوش رحمانیان کوشککی[۳] عطاءالله حسنی[۴] چکیده ناسیونالیسم یکی از مفاهیم تاثیرگذار در تاریخ معاصر ایران بوده است. این مفهوم که از اواسط دوره قاجاریه به نوشته های برخی از اندیشمندان راه یافت، در دوره انقلاب مشروطه در قالب گفتمان ناسیونالیسم لیبرال، به یکی از ارکان فکری این حرکت تبدیل شد. در اوضاع نابسامان اجتماعی و سیاسی ایران در طی جنگ جهانی اول و بعد از آن، گفتمان ناسیونالیسم لیبرال با بحران معنی روبهرو شد. از این رو در اذهان سوژه ها، نیاز به گفتمانی جایگزین پدید آمد که مشکلات موجود را حل کند و به بازتولید معانی تازه بپردازد. در این وضعیت، نظریه تشکیل دولت مقتدر مرکزی مطرح و گفتمان ناسیونالیسم اقتدارگرا برای توضیح مشکلات و ارائه راهحل مفصل بندی شد. یکی از روش های بررسی و مطالعه رخدادهای تاریخی، روش تحلیل گفتمان است. این پژوهش برمبنای نظریه تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه، در پی پاسخ به این پرسش است که مفصل بندی، مفاهیم و فرایند هویتیابی گفتمان ناسیونالیسم اقتدارگرا، در کتاب هایی درسی تاریخ چاپ وزارت معارف، در دوره رضاشاه چگونه بوده است؟ در این پژوهش با بررسی کتاب هایی درسی تاریخ چاپ وزارت معارف دوره رضاشاه، مشخص شد که قدرت حاکم با مفصل بندی مفاهیم و مولفه های گفتمان ناسیونالیسم اقتدارگرا پیرامون دال مرکزی شاه، از این گفتمان برای تحکیم پایه های حکومت نوپای پهلوی استفاده کرد. واژه های کلیدی: تحلیل گفتمان، ناسیونالیسم اقتدارگرا، رضاشاه، کتاب درسی تاریخ. [۱] . دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران (rezamoaleman@yahoo.com) [۲] . دانشیار گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی (نویسنده مسئول) (sohrab_yazdani_۷۸@yahoo.com) [۳] . دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران (rahmanian@ut.ac.ir) [۴] . استاد گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی (a_hassani@yahoo.com) تاریخ دریافت : ۱۴/۸/۱۴۰۰ – تاریخ تایید ۲۱/۱۰/۱۴۰۰کلیدواژه ها
Discourse Analysis, Authoritarian nationalism, Reza Shah, History Textbook., تحلیل گفتمان, ناسیونالیسم اقتدارگرا, رضاشاه, کتاب درسی تاریخ.اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.