محمد کاوئی - گروه کارآفرینی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
حسین صادقی - گروه کارآفرینی، دانشکده کارافرینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
محمد عزیزی - گروه کارآفرینی، دانشکده کارافرینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

   توسعه صنعت دارویی هر کشوری، نشان دهنده توانمندی آن کشور در حوزه تامین بهداشت و سلامت افراد آن جامعه است. با توجه به تحولات این صنعت در تعامل با دستاوردهای علم زیست فناوری و اهمیتی که زیست داروها در درمان بیماری های خاص در جوامع دارند، بررسی فرآیند تجاری سازی نقش مهمی در ارائه سریع تر داروها به بازار دارد. هدف این پژوهش طراحی الگوی فرآیند تجاری سازی فناوری، با تمرکز بر صنعت دارو و فراورده های بیولوژیک می باشد. روش پژوهش کیفی و از نوع فراترکیب است که برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای استفاده شده است. جمعیت مورد مطالعه ی پژوهش را تمامی مقاله های مرتبط با موضوع پژوهش شامل می شود. در راستای انجام پژوهش پس از طراحی سوالات پژوهش، جستجویی نظام مند براساس کلید واژه های مرتبط- مدل های تجاری سازی، صنعت دارو- از پایگاه های داده Scopus ،Civilica ،SID ،IRANDOC ،ISC ،Emerald ،IEEE ،Science Direct صورت گرفته است. با بررسی مقاله ها و مدل های تجاری سازی، ۹ بعد به عنوان ابعاد فرآیند تجاری سازی فناوری، با تمرکز بر صنعت دارو و فراورده های بیولوژیک شناسایی شده است. براساس این ابعاد مدل یکپارچه نهایی ارایه و اعتبارسنجی شده است. این مقاله با شناسایی ابعاد فرآیند تجاری سازی فناوری، با تمرکز بر صنعت دارو و فراورده های بیولوژیک؛ می تواند الگوی مناسبی برای استفاده در صنعت داروی کشور باشد.

تجاری سازی, فناوری, صنعت دارو, فرآورده های بیولوژیک