محمد خالقی - دانشگاه ارومیه
علی عابدینی - دانشگاه ارومیه
حجت اله رنجبر - دانشگاه شهید باهنر کرمان
علی اصغر کلاگری - دانشگاه تبریز

ذخیره مس زمین­حسین به عنوان بخشی از کمربند فلززایی دهج - ساردوئیه، در ۱۷۰ کیلومتری جنوب­شرق شهر کرمان واقع است. این ذخیره با سنگ­های آتشفشانی (آندزیت، آندزی­بازالت و آذرآواری­ها) و توده­های نفوذی (گرانودیوریت و گرانیت) ائوسن میزبانی می­شود. دگرسانی­های پروپیلیتی، سریسیتی، رسی- سریسیتی و سیلیسی با این ذخیره در ارتباط هستند. کالکوپیریت و پیریت مهمترین کانی­های سولفیدی درونزاد هستند که با انباشت­های کانی­های برونزاد چون گوتیت، هماتیت، لیمونیت، مالاکیت و آزوریت همراهی می­شوند. کانی­های درونزاد اغلب بافت­های رگه-رگچه­ای، داربستی و قشرگون را نشان می­دهند. برپایه ریزدماسنجی در بلورهای کوارتز همزاد با کانه­ها، چهار نوع میانبار سیال دو فاز غنی از مایع (L-V)، سه فازی مایع- گاز- جامد(L-V-S) ، دو فازی غنی از گاز (V-L) و تک فازی گازی (V) بر اساس مقادیر فازی وجود دارند. نتایج ریزدماسنجی نشان می­دهند که میانبارهای سیال دارای گستره دمای همگن­شدگی گسترده­ای (۱۷۰ تا ۵۳۰ درجه سانتی­گراد) هستند. میانبارهای سیال نوع L-V-S دمای همگن­شدگی و شوری به ترتیب ۴۷۳-۱۹۰ درجه سانتی­گراد و ۶/۵۵-۴/۳۱ درصد معادل وزنی نمک طعام دارند. میانبارهای دوفازی غنی از مایع (L-V) شوری­هایی در گستره ۴۵/۶-۷۴/۱ درصد معادل وزنی نمک طعام را نشان می­دهند. بر اساس یافته­های ریزدماسنجی، جوشش، آمیختگی و سرد شدن ساده سیال­ها، ­ساز و کار­های موثر در نهشت و گسترش این ذخیره بوده­اند. سیال های کانسنگ­ساز به احتمال بسیار خاستگاه ماگمایی و ماگمایی- جوی داشته­اند. بر اساس ویژگی­های بافتی و ساختی، انباشت­های کانیایی دگرسانی و کانی­زایی و داده­های ریزدماسنجی، ذخیره زمین­حسین می­تواند در رده مس نوع پورفیری قرار گیرد.      

Dehaj-Sarduiyeh, mineralization, Zamin Hossein deposit, alteration, fluid inclusions, porphyry copper., دهج-ساردوئیه؛ کانه زایی؛ ذخیره زمین حسین؛ دگرسانی؛ میانبارهای سیال؛ مس پورفیری.