فراوانی طوفان های گرد و غبار در ارتباط با تغییرات اقلیمی در منطقه خشک ایران

طوفان های گرد و غبار در مناطق خشک و نیمه خشک آثار زیان باری بر محیط زیست، اقتصاد و سلامت جوامع محلی و جهان می گذارد. این طوفان ها تحت تاثیر متغیرهای اقلیمی و متغیرهای سطح زمین هستند. در این مطالعه، از تعداد رخداد گرد و غبار سالانه در ۲۵ ایستگاه و ۵ متغیر اقلیمی از جمله بارندگی، حداکثر سرعت باد، متوسط سرعت باد، حداکثر دمای سالانه و متوسط دمای سالانه در مناطق خشک ایران تا سال ۲۰۱۴ استفاده شد تا تاثیرات تغییرات اقلیمی بر طوفان های گرد و غبار نشان داده شود. ابتدا سری زمانی همبستگی سالانه متغیرهای اقلیمی و گرد و غبار بر مبنای مشاهدات ماهانه محاسبه شد. سپس با استفاده از روش من- کندال روند تغییرات متغیرهای اقلیمی، گرد و غبار و روند همبستگی بین آنها تعیین شد. نتایج نشان داد که تغییرات ضریب همبستگی در طول دوره آماری دارای نوسان بوده و در برخی سال ها این ضریب معنی دار و در برخی سال ها معنی دار نیست و مقادیر آنها برای سرعت باد و دما در بسیاری از ایستگاه ها بین ۰/۶ تا ۰/۹ و برای بارندگی بین ۰/۲- تا ۰/۶- نیز می رسد، این روند همبستگی در بسیاری از ایستگاه ها با روند تغییرات متغیرهای اقلیمی همسو است که بیانگر هم راستایی تغییرات اقلیمی با نوسانات گرد و غبار در منطقه مرکزی ایران است. نتایج نشان داد که سرعت باد و دما تاثیر بیشتری بر نوسانات فراوانی طوفان های گرد و غبار دارند و کاهش بارندگی اثر افزایشی بر گرد و غبار دارد.

کلیدواژه ها:

Climatic change ، Dust storm trend ، Wind speed ، Drought ، Iran ، تغییرات اقلیمی ، روند طوفان های گرد و غبار ، سرعت باد ، خشکسالی ، ایران