بهره وری آب گندم در دو تاریخ کاشت و مدیریت عرضه محور آب در شرق اصفهان

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه روابط خاک و گیاه، دوره: 12، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_STGC-12-4_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 353
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهسا خسروی فرد

Department of Irrigation, College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan ۸۴۱۵۶-۸۳۱۱۱, Iran.

مهدی قیصری

Department of Irrigation, College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan ۸۴۱۵۶-۸۳۱۱۱, Iran.

محمد شایان نژاد

Department of Irrigation, College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan ۸۴۱۵۶-۸۳۱۱۱, Iran.

چکیده

با توجه به کمبود منابع آب در کشور، مدیریت تاریخ کاشت و آبیاری برای تولید گندم با بهره وری آب زیاد ضروری است. هدف این پژوهش بررسی اثر دو تاریخ کاشت آبان ماه (PD۱) و بهمن ماه (PD۲) و دو رژیم آبیاری سنتی (T) و تکمیلی (W) بر عملکرد و بهره وری آب گندم (رقم پیشتاز) در شرق اصفهان (سوسارت) بود. آزمایش های مزرعه ای در دو فصل متوالی پاییز و زمستان در سال زراعی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ در یک خاک لوم رسی در شرق اصفهان انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تاریخ کاشت نه تنها بر عملکرد گندم در هر دو مدیریت سنتی و تکمیلی بلکه بر بهره وری آب آبیاری تاثیر معنی داری (۰/۰۱ > P) داشت. عملکرد در PD۱ به میزان ۱۱/۵ درصد بیش تر از PD۲ بود، در حالی که بهره وری آب آبیاری در PD۱ به میزان ۹ درصد کم تراز PD۲ بود. آبیاری تکمیلی در دوره خوشه دهی تاثیر معنی داری بر عمکرد دانه گندم داشت. انجام یک آبیاری تکمیلی در هر دو تاریخ کاشت موجب افزایش عملکرد شد اما بهره وری آب کاهش یافت. به طوری که اگر هدف افزایش عملکرد باشد انجام آبیاری تکمیلی توصیه می شود اما اگر هدف افزایش بهره وری آب باشد، آبیاری تکمیلی توصیه نمی شود. مقایسه تبخیر و تعرق (ETc) محاسبه شده به روش فائو-پنمن-مانتیث نشان داد که مقدار آب آبیاری در تیمارهای TPD۱ و TPD۲ به ترتیب ۶۶/۷ و ۲۴/۹ درصد بیش تر از نیاز آبی گیاه بود. بنابراین تبدیل آبیاری از نوع عرضه محور به تقاضامحور و در کنار آن انجام یک آبیاری تکمیلی نه تنها جلو این تلفات را خواهد گرفت بلکه بهره وری آب را به طور قابل توجهی افزایش خواهد داد.  

کلیدواژه ها

Irrigation water use efficiency, Optimal planting date, Pishtaz wheat cultivar, Surface irrigation., کارایی مصرف آب آبیاری, تاریخ کاشت بهینه, گندم رقم پیشتاز, آبیاری سطحی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.