محمدتقی معطی - دانشجوی دکترای آمار دانشگاه علامه طباطبایی
حمیدرضا نواب پور - دانشیار آمار دانشگاه علامه طباطبایی

در ایران پیش­بینی­های جمعیتی به­دلیل نبود اطلاعات کمکی، اغلب در سطح ناحیه­های بزرگ همانند استان و کشور انجام می­شود. اما تولید اطلاعات جمعیتی و ویژگی­های آن در سطح کوچک­ناحیه­[۱]ها (بخش، شهر، ناحیه­ی شهرداری و ...)، توان پاسخ­گویی به نیازهای آماری پژوهش­گران، برنامه­ریزان و تصمیم­سازان را بالا می­برد. با توجه به این­که به­طور عموم تمامی اطلاعات جمعیتی در کوچک­ناحیه­ها در دسترس نیستند و داشتن اطلاع از توزیع شمارش[۲] ویژگی­های افراد و خانوارها (به­عنوان مثال سنی– جنسیتی، نوع خانوار و ...) برای یک کوچک­ناحیه ضروری است، لذا شبیه­سازی جمعیت کوچک­ناحیه­ها به­صورت هم­گذاشتی[۳] با ویژگی­هایی که مدنظرند، از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. ازآنجاکه دسترسی به بسیاری از اطلاعات جمعیتی و ویژگی­های آن در کوچک­ناحیه­ها از طریق سرشماری­ها امکان پذیر نیست، بسیاری از محققان را بر آن داشته است تا برای دست­یابی به اطلاعات مورد نیاز خود از کوچک­ ناحیه­ها به دنبال راه­کارهایی باشند. در سال­های اخیر روش­های مختلفی برای شبیه سازی­های جمعیتی ابداع شده است، از جمله­ی این روش­ها می­توان به روش نمونه­مبنا اشاره کرد. این مقاله با ارایه راه­کارهایی برای اصلاح نقاط ضعف این روش، از آن­ برای شبیه­سازی جمعیت کوچک­ناحیه­های نمونه با ویژگی­های متفاوت به­صورت هم­گذاشتی برای سال پایه، ۱۳۸۵، استفاده می کند. به­علاوه با توجه به چند معیار عمل­کرد این روش­ با اطلاعات سرشماری مقایسه می­شود.

نمونه مبنا, شبیه سازی جمعیتی, کوچک ناحیه, جمعیت هم گذاشتی