زهرا پارسا - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز
ابراهیم اصغری کلجاهی - دانشیار گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز
مسعود حاجی علیلو بناب - استاد گروه خاک و پی، دانشکده عمران، دانشگاه تبریز، تبریز

منطقه نگین پارک در شرق تبریز به مساحت حدود ۱۱۰ هکتار دارای توپوگرافی تپه ماهوری بوده و لذا در موقع شهرسازی قسمت بالای تپه ها خاکبرداری شده و در دره ها و گودی­ها ریخته شده است. در این منطقه لایه های مارنی و خاک­های دستی گسترش فراوانی دارند. وجود خاک­های دستی و لایه های مارنی که از نظر ژئوتکنیکی استحکام و پایداری کمی دارند، مهم­ترین چالش اجرای پروژه­های گودبرداری ساختمانی در این منطقه است. با بررسی عکس­های هوایی قدیمی و نقشه های زمین­شناسی، همچنین با مطالعات صحرایی و بازدید گودهای در حال اجرا و جمع­آوری اطلاعات گمانه های حفر شده در منطقه، به بررسی موضوع پرداخته شده است. از ۳ پروژه گودبرداری بازدید و بررسی شده و اطلاعات ۲۵ گمانه جمع­آوری گردیده است. نتایج بررسی­ها به صورت نقشه گسترش خاک­های دستی و مارنی ارائه شده است. حدود ۲۸ درصد این محدوده به وسیله خاک­های دستی با ضخامت بیش از دو متر، حدود ۳۵ درصد با خاک­های مارنی و مابقی با رسوبات آبرفتی درشت دانه پوشیده شده است. عمق آب­های زیرزمینی در این منطقه بین ۵ تا بیش از ۲۰ متر تغییر می کند. استحکام و پایداری دیواره های گود در لایه های مارنی خشک مناسب است ولی پایداری در لایه های اشباع به شدت کاهش پیدا کرده و استفاده از روش­های میخکوبی و انکر را با مشکلاتی مواجه می سازد. با توجه به جنس لایه های زمین، عمق آب­های زیرزمینی و عمق گودبرداری، در این منطقه طرح­های پایدارسازی مختلفی مثل دیوار حائل، میخ­کوبی، سیستم شمع و انکر همراه با شاتکریت بکار گرفته می شود. کارکرد میخکوبی و انکراژ در خاک­های مارنی و دستی به دلیل پدیده خزش با کاهش نیروی مهار با گذشت زمان همراه است.

مارن, خاک دستی, نگین پارک تبریز, گودبرداری, میخ کوبی, انکر