طراحی اتاق اسکن توموگرافی کامپیوتری و برآورد دز جذبی بیمار و کارکنان با استفاده از کد (MCNPX ۲.۶)

یکی از دستگاه های تشخیصی در تصویربرداری پزشکی، اسکن توموگرافی کامپیوتری است که کاربرد فراوان دارد و اساس کار آن استفاده از پرتوهای x است، از طرفی دزهای خارجی حاصل از این پرتوهای یون ساز پس از سال ها از بازه ی تشخیص و درمان، خطر ابتلا به سرطان ثانویه را می تواند به همراه داشته باشد که از لحاظ ایمنی و حفاظت در برابر پرتو قابل ملاحظه است. در این مقاله از کد شبیه سازی کامپیوتری بر اساس روش مونت کارلو ۲.۶ MCNPX استفاده شد و با طراحی و شبیه سازی اتاق سی تی اسکن و با قرار دادن فانتوم مشابه انسان مرد ۴۰ ساله MIRD در نقاط مختلف از اتاق سی تی شبیه سازی شده میزان آهنگ دز جذبی برای فانتوم ها برآورد شد. در این محاسبات ناحیه ایمن اتاق اپراتور و ناحیه غیر ایمن شعاع ۱ متری از چشمه برآورد شد، با تحلیل نتایج به دست آمده بیشترین مقدار میانگین آهنگ دز جذبی مربوط به فانتوم (۱) در شبیه سازی اسکن ناحیه ی شکم و اندام های داخلی آن مانند مثانه و سپس پروستات در انرژی متداول۱۲۰کیلو الکترون ولت به ترتیب ۷۰/۶۲ و ۵۶/۶۰ میلی گری بر ساعت گزارش شد، که این میزان دز جذبی از حد معیار پیشنهادی پروتکل های ICRP بیشتر است. لذا با طراحی حفاظ های سربی در ضخامت های متغیر، راهکاری به منظور کاهش اثربخشی دزهای جذبی پیشنهاد شد که می تواند جهت ارتقای سطح ایمنی پرتو برای بیماران مفید واقع شود.  

کلیدواژه ها:

absorbed dose ، CT scan ، simulation ، MIRD phantom ، MCNPX ، lead shielding ، دز جذبی ، سی تی اسکن ، شبیه سازی ، فانتوم MIRD ، کد مونت کارلو MCNP ، حفاظ سربی.