مهدی شهرکی - Assistant Professor, Department of Economics, School of Management and Human Science, Chabahar Maritime University, Chabahar, Iran

زمینه و هدف: تعیین کشش های درآمدی مخارج سلامت خانوار به خصوص برای دهک های درآمدی منجر به اتخاذ سیاست های مناسب برای کنترل و مدیریت مخارج سلامت بین دهک های درآمدی می شود. لذا هدف اصلی این مطالعه برآورد کشش های درآمدی مخارج سلامت خانوار شهری به تفکیک پنجک های درآمدی و همچنین محاسبه میزان نابرابری توزیع مخارج سلامت خانوار شهری ایران بود. روش پژوهش: مطالعه توصیفی- تحلیلی و کاربردی حاضر به صورت مقطعی با روش دومرحله ای هکمن در نرم افزار Stata ۱۶ در سال ۱۴۰۰ انجام شد. حجم نمونه شامل ۱۶,۹۴۳ خانوار شهری مرکز آمار ایران بود و اطلاعات موردنیاز این مطالعه از داده های خام بخش های مختلف پرسش نامه هزینه و درآمد خانوارهای شهری استخراج شد. سنجش نابرابری مخارج سلامت با شاخص های ضریب جینی، رابین هود و هرفیندال هرشمن صورت گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد کشش درآمدی مخارج سلامت برای کل حجم نمونه برابر با ۰/۳۱ و برای پنجک اول، دوم و پنجم به ترتیب برابر با ۰/۲۸، ۰/۶۶ و ۰/۳۶ بود. مقدار شاخص های ضریب جینی، رابین هود و هرفیندال هیرشمن به ترتیب برابر با ۰/۲۴۰، ۰/۲۷۲ و ۰/۲۳۱ بود. افزایش تحصیلات پدر و مادر، درآمد خانوار، داشتن کودک زیر ۷ سال و داشتن خانه شخصی تاثیر مثبت و اشتغال مادر تاثیر منفی برافزایش مخارج سلامت خانوار داشت. نتیجه گیری: سلامت یک کالای ضروری برای خانوارهای شهری ایران و همچنین برای پنجک های درآمدی بود لذا اتخاذ سیاست های باز توزیعی جهت حمایت از خانوارها به خصوص خانوارهای ۲ پنجک پایین درآمدی پیشنهاد می گردد. نتایج شاخص های نابرابری بیانگر وجود نابرابری در توزیع مخارج سلامت بود. لذا ارتقای طرح های بیمه های درمانی به نفع دهک های پایین درآمدی، افزایش پوشش خدمات ضروری درمانی و دریافت حق بیمه بر اساس توانایی پرداخت پیشنهاد می شود.  

Key words: Health expenditures, Elasticity, Income, Sampling bias, واژه های کلیدی: مخارج سلامت, کشش, درآمد, تورش انتخاب نمونه