حمید رضا مستفید - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث ، واحد تهران شمال ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران.
شبنم رجب زاده - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
مریم حاجی عبدالباقی - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

دو علم قرائات و رسم المصحف از عوامل فهم، پژوهش و خوانش قرآن کریم می باشند که از یکدیگر تاثیر و تاثر بسیاری می پذیرند و همواره به عنوان موضوعات چالش برانگیز علوم قرآنی مطرح بوده اند. در این میان قرائات منسوب به اهل بیت(ع) با وجودی که از جمله قرائات شاذ به شمار می آیند، به سبب انتسابشان به معصومین(ع) و به جهت وجوه تفسیری، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. از منظر ابن الجزری (۸۳۳ ق) یکی از شروط صحت قرائات، مطابقت قرائت با رسم یکی از مصاحف عثمانی ولو به صورت احتمالی است. سوال این جاست که قرائات منسوب به اهل بیت (ع) به چه میزان با این شرط منطبق هستند. روش تحقیق این مقاله با استفاده از منابع مکتوب این علوم، توصیفی _ تحلیلی _ موردی است. این پژوهش به روی ۵۰۰ قرائت منسوب به اهل بیت(ع) تمرکز نموده است که از میان این قرائات در نگاه نخست ، ۳۱۲ قرائت کاملا مطابق با رسم و ۱۸۸ قرائت مخالف با رسم تلقی می شود. اما در بررسی های مجدد از طریق هفت روش دستاورد این مقاله، ۵۵  قرائت دیگر مطابق با دیدگاه ابن الجزری، موافق با رسم محسوب می شود.      

رسم المصحف, قراءات شاذ, قراءات منسوب به اهل بیت علیهم السلام, مصاحف کهن, مصاحف معاصر