یوسف قاسمی - کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
فرشته حیدرقلی نژاد - دانشجوی دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
صدیقه کلیج - استادیار، گروه زیست شناسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
مجتبی ایمانی راستابی - دانش آموخته دکتری، گروه علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

تمشک سیاه حاوی موادی مانند الاژیک اسید، آنتوسیانین، کمپفرول و سالیسیلیک اسید است. به همین دلیل دارای فعالیت آنتی اکسیدانی بالایی است که می تواند غیرفعال کننده رادیکال آزاد باشد و از بروز بسیاری از بیماری ها ازجمله سرطان جلوگیری کند. بهینه سازی روش های کشت بافت برای تولید انبوه و انتقال ژن در تمشک سیاه بسیار حائز اهمیت است. هدف از این تحقیق، تعیین اثر غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد گیاهی بر باززایی و ریشه زایی و همچنین غلظت های مختلف ساکارز بر ریشه زایی درون شیشه ای تمشک سیاه بی خار (Rubus occidentalis) است. در مرحله اول اثر متقابل BA با غلظت های ۰.۲، ۰.۵، ۱، ۱.۵ و ۲ میلی گرم در لیتر و IBA در غلظت های ۰ و ۰.۱ میلی گرم در لیتر بر باززایی ریزنمونه جوانه جانبی بررسی شد. در مرحله ریشه زایی اثر IBA، NAA و غلظت های مختلف ساکارز بررسی شد. غلظت تنظیم کننده های رشد در چهار سطح ۰.۲، ۰.۵، ۰.۷۵ و ۱ میلی گرم در لیتر و از ساکارز در سطوح ۱، ۱.۵، ۳ و ۴.۵ درصد استفاده شد. بهترین تیمار مربوط به غلظت های ۱ و ۱.۵ میلی گرم در لیتر BA همراه با غلظت ۱/۰ میلی گرم در لیتر IBA با ۱۰۰% میزان باززایی، میانگین تعداد شاخه (۴.۶) و طول شاخه (۱.۳۰ سانتی متر) بود. نتایج نشان داد که محیط کشت حاوی NAA (با غلظت ۰.۷۵ میلی گرم در لیتر) و ساکارز ۳% و ۴.۵% با ریشه دهی (۱۰۰%)، تعداد (۷.۵) و طول ریشه (۲.۸۸ سانتی متر) برای ریشه دهی مناسب بود.

اکسین, باززایی, Rubus occidentalis L, سیتوکنین, کشت بافت