بررسی پراکنش و منشا فلزات سنگین در آلودگی زمین زاد منابع خاک حوضه آبریز بردسیر (استان کرمان)

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های دانش زمین، دوره: 12، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_ESRJ-12-4_013
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 142
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

راحله هاتفی

گروه زمین شناسی محیطی، پژوهشکده علوم پایه کاربردی، جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

کمال خدایی

گروه زمین شناسی محیطی، پژوهشکده علوم پایه کاربردی، جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

فرهاد اسدیان

گروه زمین شناسی محیطی، پژوهشکده علوم پایه کاربردی، جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

علی اکبر شهسواری

گروه زمین شناسی محیطی، پژوهشکده علوم پایه کاربردی، جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

چکیده

فلزات سنگین می توانند از دو منشا طبیعی و یا انسانی وارد آب، خاک و چرخه مواد غذایی گردند که به دلیل عدم خودپالایی، انباشتگی در زنجیره غذایی و نبود نقش زیستی در بدن موجودات دارای خطرات زیست محیطی و بهداشتی می باشند. هدف از این مطالعه بررسی و پایش غلظت آرسنیک، آنتیموان، سرب و کادمیوم و ترسیم نقشه توزیع آلودگی در خاک زراعی حوضه آبریز بردسیر است. نمونه برداری از خاک براساس زمین شناسی، رعایت پراکنش مناسب، قضاوت کارشناسی و به صورت تصادفی انجام شد. در این راستا ۱۰۵ نمونه خاک از عمق زیر ۱۰ سانتیمتری برداشت گردید. نمونه ها با الک ۲ میلیمتری الک شدند و بخش کوچک تر از ۲ میلیمتر پودر و جهت آنالیز شیمیایی به روش ICP-MS به آزمایشگاه ارسال گردیدند. تحلیل آماری اندازه گیری غلظت فلزات سنگین منتخب، شاخص زمین انباشت، درجه آلودگی، فاکتور پتانسیل ریسک و ریسک اکولوژیک انجام شد. نتایج تحلیل آماری مبین عدم همبستگی آرسنیک و آنتیموان، روش انتقال متفاوت این فلزات و آلودگی کم تا شدید از نظر شاخص های آلودگی می باشد. نتایج کلی حاصل از نقشه های پراکنش و غلظت As و Sb مبین آلودگی خاک به آرسنیک در بخش مرکزی و شرقی تا خروجی حوضه در شمال محدوده است و آلودگی به آنتیموان در جنوب، غرب و شرق و تا حدودی مرکز محدوده واقع شده است. منشا اصلی آلودگی در محدوده زمین زادی و ناشی از زون های دگرسانی و ولکانیک های سنوزوئیک است و منابع بشرزاد در ایجاد آلودگی اهمیت ندارند و تنها تفاوت روش انتقال آلودگی عناصر آرسنیک و آنتیموان سبب پراکندگی و تمرکز متفاوت آلودگی در محدوده شده است.

کلیدواژه ها

آرسنیک, آنتیموان, زمین شناسی, شاخص آلودگی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.