نگاهی به تاریخ شهرسازی ایران در دوره صفوی: نمونه موردی شهر کرمان

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات ایرانی، دوره: 20، شماره: 40
  • کد COI اختصاصی: JR_JISUK-20-40_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 123
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مجتبی خوارزمی

دانش آموخته

چکیده

شواهد و مدارک نشان می دهد تا پیش از دوره صفوی، ساختار فضایی شهر کرمان بر سه عنصر مسجد جامع مظفری، کهندژ و بازار کوچک استوار بود، اما در دوره صفوی این ساختار دگرگون شد. بررسی متون و آثار موجود نشانگر تحولات قابل توجه در دوره صفوی در ساختارهای شهری کرمان است. پرسش های این پژوهش این است که ویژگی های تاریخی معرف ساختار کالبدی-فضایی و تغییرات فضاهای ارتباطی شهر کرمان در دوره صفوی بر چه مبنایی بوده است؟ آیا شهر کرمان بر اساس الگوی شهرسازی اصفهان در دوره صفوی ساخته شده است؟ فرضیاتی که در ارتباط با این پرسش ها قابل طرح است، ساخت میدان گنجعلی خان در روند گسترش و تحولات بعدی شهری کرمان، به­ویژه در زمان قاجار تاثیر چشمگیری داشت. با ساخت میدان، محله هایی در نزدیک میدان و اصولا در شمال آن، بازسازی و محله های جدیدی هم احداث شد. در همین راستا در زمان شاه عباس دوم نیز در جنوب شهر در فاصله بین کهندژ و مجموعه گنجعلی­خان، بازاری ساخته شد. هدف نوشتار حاضر مطالعه تغییر و تحولات و ارتباط ساختارهای شهری کرمان در دوره صفویه است. نتایج این تحقیق نشان داد که در دوره صفوی، حاکمان محلی نقش مهمی در تغییر ساختارهای شهری داشتند و جهت توسعه شهر از جنوبی-شمالی، به غربی- شرقی تغییر یافت؛ همچنین میدان، نقش ساختار اصلی شهر کرمان را داشته و بیشتر تغییر و تحولات پس از دوره صفوی بر پایه این عنصر مهم شهری صورت گرفته است.

کلیدواژه ها

کرمان, مجموعه گنجعلی خان, صفویه, کالبدی-فضایی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.