مولود شریعت زاده - PhD Candidate in Linguistics, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
فریده حق بین - Professor of Linguistics, Department of Linguistics, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran
حیات عامری - Associate Professor, Department of Linguistics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

در این پژوهش به بررسی چگونگی استفاده از ساخت استعاره دستوری و کاربرد آن در دو گونه متون علمی تخصصی و متون علمی همگانی در یک­صد مقاله علمی پژوهشی پزشکی و یک­صد مقاله علمی همگانی با موضوعات مشابه در رسانه­های گروهی می­پردازیم. هدف از این پژوهش یافتن وجه تمایز ساختارهای زبانی مورد استفاده خبرنگاران علمی و نویسندگان متون علمی آکادمیک برای انتقال نظرات متخصصان موضوعی در متن بر پایه دستور نظام­مند نقش­گراست. مفهوم استعاره دستوری اصطلاحی است که هلیدی به­کار می­برد و منظور از آن تغییر مقوله­ای دستوری به مقوله­ای دیگر است؛ بدین ترتیب که در جریان این فرایند فعل­ و صفت­ به اسم و بند به گروه­ اسمی تبدیل می­­شود که در نتیجه آن تراکم واژگانی متن و میزان انتزاع و پیچیدگی آن افزایش می­یابد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که نویسندگان متون علمی همگانی که بیشتر گزارش­گران علمی رسانه­های گروهی هستند در روند ساده­سازی مقالات علمی تخصصی برای انتشار در رسانه­های گروهی علاوه بر پرداختن به واژه­ها، در سطحی دیگر به ساده­سازی ساختارهای دستوری نیز می­پردازند. در راستای انجام این امر مهم، به­منظور انطباق متن ساده­شده با روند طبیعی انتقال معنا از طریق زبان و کاهش تراکم واژگانی جمله­ها، پرهیز از به­کارگیری استعاره دستوری یا تبدیل فرایند به ماهیت از مواردی است که آشکارا از سوی نویسندگان متون علمی ساده­شده، رعایت شده است.

Science popularization, Science in media, Grammatical metaphor, Academic medical articles, Popularized medical articles, Halliday Systemic Functional linguistics, همگانی سازی علم, رسانه ای شدن علم, استعاره دستوری, مقالات علمی پژوهشی پزشکی, مقالات پزشکی همگانی, نظریه نظام مند نقش گرای هلیدی.