اثر آلتراسیون سنگهای گرانیتی در پیدایش خاک های سیاه کوهستانی در ارتفاعات شیرکوه یزد

وجود ذخایر ارزشمند ژنتیکی خاک در اقلیم بیابانی همچون یزد و پایداری آن ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است . هدف از این مطالعه بررسی نقش آلتراسیون سنگهای گرانیتی در شرایط متعارفی در تشکیل کانی های ثانویه رسی و درنتیجه خاکهای سیاه یا مالی سول ها در ارتفاعات یک ناحیه خشک و بیابانی مانند شیرکوه یزد بود. ضمن شناسایی موقعیت تشکیل این خاک ها کار نمونه برداری از افق های خاک برای آزمایشات معمول و تکمیلی کانی شناسی رس به روش پراش اشعه ایکس انجام گرفت . با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی کار شناسایی موقعیت های با توان تشکیل خاک های سیاه با توجه به توپوگرافی و خصوصیات زمین شناسی بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان داد رژیم رطوبتی نیمه خشک زریک و رژیم حرارتی خنک مزیک خاک ها در ارتقاعات بیش از ۲۷۰۰متر در جهت شمال و درموقعیت هایی با شیب کم در تشکیل این خاک ها موثر بوده است . همچنین آلتراسیون سازند های گرانیتی دامنه های مرتفع شیر کوه به ویژه گرانودیوریت ها ، از کانی های اولیه بیوتیت و پلاژیوکلاژ ها در شرایط متعارفی دما، فشار و آب باران منجر به تشکیل کانی های رسی ثانویه خاک نظیر کائولینیت ، ورمی کولیت و ایلات گردیده است . فراوانی کانی های ثانویه در سطح خاک به همراه تجمع مواد آلی توانسته است تا از معدنی شدن کربن آلی خاک به میزان قابل توجهی جلوگیری نماند. به نحوی که درصد مواد آلی در افق سطحی خاک تا بیش از چهار درصد افزایش یافته است . این خاک ها دارای فرمول پروفیلی A:BCt:BC۱:BC۲ بودند

کلیدواژه ها:

آلتراسیون ، کانی های ثانویه رسی ، پیدایش خاک ، سنگهای گرانیتی ، شیرکوه یزد.