محمدامین اقتداری
علی شوش
محمد نیکجو
علی نیکجو
احمدرضا عباسی
سیدرضا حسین پور

با شیوع ویروس کرونا در اواخر سال ۲۰۱۹، جهان شاهد یک پاندمی ویرانگر شد. در زمان شیوع این بیماری، داروهای ضد ویروس متعددی جهت کنترل آن استفاده شد که یکی از آنها هیدروکسی کلروکین بود که توسط سازمان های FDA و EMA ، قانون استفاده ی اضطراری از این دارو تصویب شد. این دارو در بیماران مبتلا به مالاریا یا بیماری روماتیسمی مورد استفاده قرار می گرفت. نتایج مطالعات in vitro اثر ضد ویروسی علیه کوید ۱۹ آن ثبت شد که جهت درمان این بیماری امیدوار کننده بود. بنابراین در کنار مطالعات متعدد در این باره، شاهد تجویز گسترده هیدروکسی کلروکین بودیم. از این رو، هدف این مطالعه ، مروری بر اثر داروی هیدروکسی کلروکین در درمان بیماری کوید-۱۹ می باشد.در این مطالعه ی مروری، ۷۳ مقاله انگلیسی با استفاده از جستجو در پایگاه های معتبر web of science، Scopus، PubMedبا استفاده از کلیدواژه های SARS-CoV-۲، hydroxychloroquine، outpatient در فاصله ی ساله های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ بدون محدودیت در نوع مطالعه، بررسی شدند.در اولین پژوهش های مربوط به تاثیر این دارو بر ویروس کرونا، ارتباط معناداری حاصل شد. اما در مطالعاتی بعد از آن مشخص شد که هیدروکسی کلروکین بر روی کاهش بستری بیماران کووید-۱۹، زمان بستری شدن و کاهش علائم تاثیری نداشته است و یا در مطالعه ای دیگر بر بیماران روماتولوژی که از از قبل مصرف کننده ی هیدروکسی کلروکین بوده اند نشان از بی اثر بودن این دارو بوده است. ولی در جدیدترین مطالعه ی گذشته نگر که در ایران انجام شد، نشان داد که تجویز زودهنگام این دارو توانسته است شانس بستری را تا ۳۸٪ و شانس مرگ را تا ۷۳٪ کاهش دهد. و در مطالعه ای دیگر، تجویز همزمان آن با آزیترمایسین، با بهبودی بیمار ارتباط معناداری داشته است.اگر چه بیشتر مقالات معتبر جهان، حاکی از آن است که هیدروکسی کلروکین تاثیری بر درمان کرونا ندارد، اما با توجه نتایج امیدوار کننده ی بعضی دیگر از مطالعات، نیاز است تا مطالعات بیشتری در این زمینه انجام گیرد. اگر این یاقته ها در کارآزمایی-های بالینی آینده تایید شود، شاید این دارو هنوز در نوع خفیف کووید-۱۹ یک گزینه درمانی محسوب شود.

کووید۱۹، واکسن، آسترازنکا