حمید تقوی - دانشگاه فردوسی مشهد
عباسعلی ناصریان - دانشگاه فردوسی مشهد
رضا ولی زاده - دانشگاه فردوسی مشهد

این مطالعه به منظور بررسی امکان پیش بینی وقوع تنش گرمایی در گاوهای شیری و تعیین دوره های بحرانی آب و هوایی انجام شد.رایج ترین شاخص جهت برآورد میزان تنش گرمایی در گاوهای شیری، شاخص رطوبتی-دمایی(THI) است. در این مطالعه،شاخصTHIیوسف (۱۹۸۵) برای تجزیه و تحلیل اثرات دما و رطوبت مورد استفاده قرار گرفت. داده های هواشناسی از ایستگاه تحقیقات هواشناسی شمال شرق ایران گرفته شد. پس از محاسبهTHI، تغییرات آن به کمک نمودارهای پراکندگی بررسی ومقادیرTHIتوسط طرح فاکتوریل دو عاملی آنالیزشد. ازنظر آماری،تغییرات THI روند ثابتی در طول سال داشتند. اثرات سال معنی دار بود ومیانگین های ماهانهTHI تفاوت های معنی داری در طول سال داشتند.بالاترین مقادیرTHI در ماه جولای (۱۱ تیر تا ۱۰ مرداد)بدست آمدکه مقادیر THIدر بسیاری ساعات بالاتر از مقادیر آستانه احتمال وقوع تنش حرارتی بود. همچنین تعداد ۱۸۶۲۹۱ رکورد تولید شیر یک گاوداری بزرگ صنعتی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اطلاعات بدست آمده نشان داد که تولید شیر نیز روندی ثابت، اما مخالف تغییراتTHI در طول سال داشت؛ به نحوی که با افزایش مقدار THI و عبور آن از مقادیر آستانه احتمال وقوع تنش گرمایی، میزان تولید شیر کاهش یافته و در ماه جولای به کمترین مقدار خود می رسید. به طور کلی شاخص THI جهت تعیین دوره های بحرانی آب و هوایی و پیش بینی احتمال وقوع تنش گرمایی در گاوهای شیری موثر بوده و می تواند راهنمای مناسب گاوداران جهت انجام به موقع اقدامات پیش گیرانه باشد.

شاخص رطوبتی دمایی (THI), گاو شیری, استرس گرمایی, تولید شیر