مقایسه روش های CVI و AHP در ارزیابی خشکسالی و سنجش آسیب پذیری اقلیمی استان گیلان
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه جغرافیای طبیعی، دوره: 14، شماره: 54
- کد COI اختصاصی: JR_JOPG-14-54_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 272
نویسندگان
گروه جغرافیا ، دانشکده علوم انسانی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.
عضو هیئت علمی دانشگاه ازاد اسلامی واحد رشت
هیئت علمی گروه جغرافیای، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت
چکیده
خشک سالی یکی از پرهزینه ترین بلایای طبیعی ایران می باشد. این امر ضرورت مطالعه در زمینه تعیین آسیب پذیری و شناسایی عوامل اثرگذار بر آن در مناطق مختلف کشور را مشهود می سازد. در این پژوهش هدف، مقایسه روش های CVI و AHP در ارزیابی خشک سالی و سنجش آسیب پذیری اقلیمی استان گیلان به منظور شناسایی ابعاد آن است. روش پژوهش تحلیلی مکانی و ازنظر هدف کاربردی است. ابتدا مولفه های شاخص آسیب پذیری اقلیمی استان گیلان در هر دو مدل AHPو CVI، مولفه های منابع(R)، هواشناختی(W)، دسترسی(A)، ظرفیت(C)، استفاده و بهره وری اقتصادی(U)، حفظ یکپارچگی زیست محیطی(E)، ویژگی های جغرافیایی(G) تعیین گردید. متغیرها با توابع عضویت فازی همسان شدند و در مدل AHP وزن دهی شد و نقشه پهنه بندی نهایی دو مدل AHPو CVI به دست آمد. در مدل AHP ازنقطه نظر کارشناسان اهمیت مولفه منابع(R) با وزن ۰.۲۹۳ بیشترین و مولفه ویژگی های جغرافیایی(G) با وزن ۰.۰۴۵، کمترین مقدار بود. در بررسی متغیرها نیز در مدل AHP، متغیر مجموع بارندگی با وزن ۰.۷۵۰ موثرترین متغیر و تنوع و کیفیت محصولات کشاورزی با وزن ۰.۰۸۸ کم اثرترین متغیر از نظر کارشناسان بود. در بررسی مولفه های CVI، شاخص CVI کل استان ۴۴.۵% به دست آمد. شاخص CVI در مولفه منابع(R) % ۵۶.۱۲ بالاترین رتبه و در مولفه دسترسی(A) ۳۶.۹۴% کمترین رتبه را به دست آورد. پهنه بندی مدل AHP نشان داد بخش میانی استان شامل رشت، سراوان، کسما، انزلی و بیشترین را با مساحت ۴۲.۱۱ درصد دارد. در مدل CVI، بیشترین آسیب پذیری در کل شهرستان تالش با مساحت ۱۵.۵۷ درصد می باشد. شهرستان های آستارا و رضوانشهر با مساحت ۲۰.۸۸ درصد در کلاس آسیب پذیری خیلی کم مشاهده گردید.کلیدواژه ها
آسیب پذیری, خشک سالی, CVI, AHP, گیلاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.