مدل کنترل راهبردی گمرک جمهوری اسلامی ایران

در بسیاری از سازمان ­ها و شرکت­ ها برنامه ­ریزی راهبردی را بدون در نظر گرفتن کنترل راهبردی طراحی کرده ­اند. در واقع مدیریت راهبردی دارای سه ضلع تدوین، اجرا و کنترل است که عمدتا ضلع کنترل راهبردی مورد غفلت واقع می ­شود این درحالی است که برنامه ­ریزی راهبردی برای شرایط متلاطم و پویای محیطی بسیار مناسب است و مهم­تر این که کنترل راهبردی نیز در این محیط ­ها دارای اهمیت بالایی است. این پژوهش تلاش دارد تا ضمن نشان دادن اهمیت کنترل برنامه ­ریزی راهبردی بتواند مدلی برای کنترل راهبرد ارائه دهد. پژوهش از نظر هدف از نوع توسعه ­ای- کاربردی و به لحاظ روش توصیفی با رویکرد تحقیقات آمیخته است. گمرک ایران دارای دو ضلع تدوین و اجرای برنامه ­ریزی راهبردی اما فاقد کنترل راهبرد است و  پس از بررسی و مطالعات در حوزه مدل ­های کنترل راهبردی و مصاحبه و ارائه چهار دور پرسشنامه  با پایایی ۸۰% به روش دلفی در سال ۹۸ تعداد ۱۷ متغیر با اهمیت برای مدل کنترل راهبردی گمرک شناسایی و مدل کنترل راهبردی  بر اساس آن تدوین شد که این ۱۷ متغیر عبارتند از «شرایط زمینه ­ای شامل: کنترل­ های تشخیصی، تعاملی،محتوایی و فرایندی، شرایط مداخله ­ای شامل: کنترل مشوق ­ها، کنترل فرهنگی و کنترل غیر رسمی، شرایط محیطی شامل: کنترل بنیادی هدف گرا، کنترل بنیادی انسان گرا، کنترل تدریجی، کنترل تدریجی فرایندگرا، و کنترل محیطی درون سازمانی شامل: کنترل قبل از عمل، حین عمل، بازخور، نظارت محیطی، تغییر ناگهانی و بنچ مارکینگ( بهینه گزینی) و عملکرد». سپس برای اطمینان بیشتر از مدل به دست آمده، مدل در قالب نرم افزار PLS و با پرسشنامه کمی با پایایی بالای ۸۰% که میان ۲۹۰ نفر از پرسنل گمرکات اجرایی و ستادی در سطح استان تهران توزیع شد آزمون شد و نتایج حاصله ضمن تائید متغیرهای ۱۷ گانه، مدل بر اساس متغیرهای ۱۷ گانه را به جهت کمی نیز تائید کرد.

کلیدواژه ها:

مدل کنترل استراتژی ، تدوین استراتژی ، اجرای استراتژی ، مدیریت استراتژیک ، گمرک