اثر تنش غرقابی در مرحله سه برگی بر ۲۱ رقم و ژنوتیپ گندم نان (.Triticum aestivum.L) در شرایط آب و هوایی اهواز

تنش غرقابی منجر به کاهش درصد قابل توجهی از محصول گندم در شرایط نامناسب آبیاری، زهکشی ضعیف، بالا بودنسطح آب های زیرزمینی، وجود لایه های سخت نفوذ ناپذیر و عدم تسطیح میگردد. به منظور بررسی اثر تنش غرقابی برعملکرد ماده خشک اندام هوایی، ماده خشک ریشه و جحم ریشه ۱۱ رقم و ۱۱ ژنوتیپ گندم نان، آزمایشی مزرعه ای بهصورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در ۳ تکرار اجرا شد. اعمال تنش در مرحله سه برگی(هنگامی که حداقل در نیمی از بوته ها تشکیل لیگول در برگ سوم تکمیل شد) و در سه سطح شاهد (بدون تنش غرقابی)،تنش خفیف (۴۸ ساعت) و تنش شدید (۱۲۰ ساعت) به عنوان فاکتورهای اصلی اعمال شد، سطح آب در طول زمان اعمالتنش حدود ۵ ساتیمتر بالاتر از سطح خاک حفظ شد. ارقام و ژنوتیپ ها نیز به عنوان فاکتورهای فرعی لحاظ شدند. تنشغرقابی به مدت ۸۴ و ۱۲۱ ساعت به ترتیب منجر به کاهش ۱۴/۰۶ و ۳۸/۳۷ درصدی ماده خشک شد، که در همه ارقام و ژنوتیپ ها معنی دار بود. تنش غرقابی منجربه پاسخ های متفاوتی در ارقام و ژنوتیپ های مختلف شد. رقم مهرگان علیرغمکاهش زیاد عملکرد ماده خشک اندام هوایی در مواجه با تنش غرقابی، هم در شرایط بدون تنش و هم در تیمار تنش شدید بهطور معنی داری دارای عملکرد ماده خشک بیشتری نسبت به سایر ارقام و ژنوتیپ ها بود. رقم سارنگ، رقم مهرگان، ژنوتیپms ۹۳۱۶ و ژنوتیپ ms ۹۳۶ برای بررسی ریشه انتخاب شدند. تنش غرقابی منجر به کاهش ماده خشک (۳۸ درصد کاهشدر شرایط تنش شدید) و حجم ریشه (۲۹ درصد کاهش در شرایط تنش شدید) نیز شد که تا حدود زیادی با میزان کاهشماده خشک اندام هوایی منطبق بود.

کلیدواژه ها:

تنش غرقابی ، ریشه ، گندم