مطالعه تنوع ریخت شناختی سورگوم علوفه ای با استفاده از صفات کمی و کیفی مربوط به علوفه پذیری

سورگوم علوفه ای شامل انواع نژادهای اصلی و حدواسط متعلق به گونه زراعی Sorghum bicolor (L.) Moench است.سورگوم گیاهی یک ساله با سیستم فتوسنتزی تثبیت کربن (C۴) است. تثبیت کربن موجب می شود گیاه بازده فتوسنتزی خوبیداشته و در نتیجه تحت گرما و خشکی کارایی بالایی داشته باشد. از این رو به عنوان یک گیاه ایده آل در مواجه با تنش هایخشکی از دیرباز مورد توجه بوده است. انواع علوفه ای سورگوم با دارا بودن سیلاژ و بیوماس بالا برای سیلوکردن و بطور کلیتغذیه دام بسیار مناسب هستند. هدف از این تحقیق بررسی تنوع ریخت شناختی سورگوم علوفه ای کشت شده در مرکزتحقیقات کشاورزی خراسان رضوی بود. به این منظور تعداد ۸۰ فرد متعلق به ۹ نسل به نژادی شده به صورت تصادفی انتخابو مطالعه با استفاده از ۷۵ صفت کمی و کیفی مربوط به بخش های مختلف رویشی و زایشی انجام شد. مشاهدات مبنی بر آنبود که صفات مربوط به ساقه، دانه، برگ و گل آذین از جمله صفات کلیدی و با بیشترین تنوع بین نسل های مختلف می باشند.تنوع مشاهده شده در صفات مذکور توسط محققان دیگر نیز تایید شده است. افراد نسل اول و دوم کوچک ترین اندازه دانه رابا میزان متوسط ۳×۴ میلی متر نشان دادند. بزرگترین اندازه دانه مربوط به اعضای نسل هفتم و نهم با اندازه متوسط ۵×۵میلی متر بود. وزن صد دانه در اعضای نسل هفتم با میزان متوسط ۲.۴ گرم بیشترین میزان را نشان داد. پوشش دانه توسطگلوم ها به دو صورت کاملا پوشیده توسط گلوم ها و با یک سوم پوشش دانه در افراد مختلف اندازه گیری شد. رنگ دانه ها اززرد تا زرد متمایل به نارنجی متغیر بود. اندازه پهنک برگ در قسمت میانی، در افراد نسل هفتم، هشتم و نهم با میزان متوسط۴.۵ سانتی متر بیشترین میزان را به خود اختصاص داد. نسل پنجم با بیشترین اندازه قطر ساقه در آخرین میانگره (۱.۷سانتی متر)، قطورترین ساقه را به خود اختصاص داد و شکننده ترین ساقه ها متعلق به اعضای نسل نهم بود. نتایج حاصل بیانگرتنوع ریخت شناختی بالا در ژرم پلاسم موجود در این مرکز است. هم چنین مشاهدات حاکی از آن است که نسل های هفتم بهبعد در این مرکز صفات مطلوب از نظر علوفه پذیری را به شکل بهتری در خود ذخیره کرده اند. بنابراین بررسی این نسل ها باهدف تشخیص آلل های عملکردی مربوط به صفات مطلوب برای حفظ و گسترش آن ها توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

اسپیدفید ، به نژادی ، سودان گراس ، مورفولوژی