میزان سموم آلی فسفره در ماهیان اقتصادی حوضه جنوبی دریای خزر و بررسی اثرات آن بر نوسانات میزان آنزیم استیل کولین استراز

سموم ارگانوفسفره سمومی از طیف گسترده سموم شیمیایی هستند که برای مقابله با آفات در باغات، مزارع کشاورزی و شالیزارها و در سطح وسیعی در سه استان شمالی کشور مورد استفاده قرار می گیرند. سموم دیازینون، مالاتیون و آزینفوس متیل از جمله سموم شاخص و پر مصرف این گروه هستند که میزان غلظت آن ها در بافت عضله سه گونه ماهی پرمصرف حوضه جنوبی دریای خزر (سفید، کفال و کپور) و بررسی اثرات آن ها بر نوسانات میزان آنزیم استیل کولین استراز در عضله ماهی ها، مورد مطالعه این تحقیق می باشد. نمونه برداری ها در دو فصل تابستان و پاییز سال ۱۳۹۷ و از پنج حوضه مصبی گرگانرود، تجن، بابلرود، چالوس و سفیدرود انجام شده است به طوری که سه استان شمالی و حاشیه ای دریای خزر در ایران را پوشش دهد. برای اندازه گیری سموم ارگانوفسفره بعد از آماده سازی نمونه ها از دستگاه گاز کروماتوگرافی GC ۶۸۹۰N, AGILENT در شرایط استاندارد و برای سنجش میزان آنزیم استیل کولین استراز از دستگاه ELIZA با طول موج ۴۵۰ نانومتر با استفاده از کیت استاندارد برای آماده سازی نمونه ها و به دست آمدن اندازه ها استفاده شد. بررسی های آماری برای به دست آمدن تفاوت معنی داری (p<۰/۰۵) و هم چنین بررسی وجود همبستگی بین تمامی متغیرها، توسط نرم افزارهای Excel و SPSS صورت گرفت. نتایج به دست آمده نشان از بالا بودن آلودگی نمونه ها در فصل تابستان می داد. ماهی کفال در مجموع دو فصل نیز بیش ترین میزان آلودگی به سموم مورد مطالعه را داشت. در مجموع آلوده ترین حوضه های مصبی مورد مطالعه نیز حوضه های بابلرود و تجن بودند. نتایج حاصل از این تحقیق هم چنین نشان داد که با افزایش میانگین غلظت سموم ارگانوفسفره، میزان آنزیم AChE در بدن ماهی ها کاهش محسوسی داشته، ارتباط و همبستگی کاملا معنی دار و معکوس بین متغیرهای میانگین غلظت سموم و میزان آنزیم AChE در ماهی های مورد مطالعه برقرار است.

کلیدواژه ها:

دیازینون ، مالاتیون ، آزینفوس متیل ، استیل کولین استراز ، ماهی ، دریای خزر