بررسی واکنش ارقام طالبی به اندام زایی درکشت درون شیشه ای

چکیده کاربرد فنون کشت سلول، بافت و مولکولی در طالبی به لحاظ ویژگی هتروزیگوستی بالا و محدودیت در روش های به نژادی متداول، از جایگاه خاصی برخوردار است. مطالعه حاضر به منظور تعیین شرایط محیط کشت مطلوب جهت اندام زایی مستقیم از ریزنمونه های کوتیلدون، برگ و ریشه چه در سه ژنوتیپ طالبی اصفهان، گرمک بومی اصفهان و گرگر بومی ایلام اجرا شده است. ریزنمونه های کوتیلدون، برگ و ریشه چه بر روی محیط موراشیگ و اسکوک (MS) حاوی غلظت های مختلف بنزیل آدنین (BA) قرار داده شد و واکنش ژنوتیپ ها مورد بررسی قرارگرفت. از میان ریزنمونه های کوتیلدون، برگ و ریشه چه، ریزنمونه ی ریشه چه در هیچ محیطی قادر به باززایی نبود. کشت قطعات کوتیلدون ظرفیت بالایی در محیط MS و در حضور تنظیم کننده رشد BA نشان داد. بیشترین درصد القای شاخه در غلظت۱میلی گرم درلیتر BA مشاهده شد که به منظور ریشه دار شدن ساقه های القا شده در حضور BA از غلظت ۵/۰ میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید (NAA) استفاده شد. بیشترین القای شاخه، ۵/۲ شاخه به ازای هر نمونه کشت شده در محیط ۱میلی گرم در لیتر BA در ژنوتیپ طالبی اصفهان رخ داد. بیشترین طول ساقه و تعداد برگ از قطعه کوتیلدون در حضور ۱میلی گرم در لیتر BA به دست آمد. در ریزنمونه برگ نیز همانند کوتیلدون، بیشترین میزان باززایی در غلظت ۱ میلی گرم در لیتر BA حاصل شد. در این آزمایش BA تنظیم کننده رشد ضروری برای اندام زایی در ریزنمونه های کشت شده طالبی بوده و غلظت ۵/۰تا ۱ میلی-گرم در لیتر BA غلظت مناسبی جهت القای شاخساره بود. ضمن اینکه با افزایش غلظت آن از ۱ به ۵/۱ میلی گرم در لیتر، آثار منفی معنی داری را در این رابطه به همراه داشت. در مطالعه حاضر عوامل ژنوتیپ، ریزنمونه و تنظیم کننده های رشد تاثیر بارزی در واکنش به اندام زایی در طالبی داشته اند. ضمن اینکه با ترکیب مناسبی از محیط کشت و تنظیم کننده برای اندام زایی طالبی، تنها ژنوتیپ های دارای تنوع ژنتیکی زیاد از لحاظ واکنش با یکدیگر متمایز می شوند. واژه های کلیدی: طالبی، کشت بافت، اندام زایی، کوتیله دون، تنظیم کننده رشد