صفیه وطن دوست جرتوده
غلامحسین داوری نژاد - فردوسی مشهد
علی تهرانی فر
حامد کاوه - دانشگاه تربت حیدریه

چکیده بمنظور بررسی اثرات عوامل هورمون ایندول بوتیریک اسید، ترکیب آن با نفتالین استیک اسید و محل قلمه گیری از روی شاخه بر روی ریشه زایی سه رقم گلابی نطنز، سبری و شکری، آزمایشاتی در اسفند ماه سال ۱۳۸۶ و بهمن ماه ۱۳۸۷ در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. در این آزمایشات از درختان گلابی پیوند شده برروی پایه کوئینز بعنوان گیاه مادری برای تهیه قلمه استفاده شد. با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی اثرات دو عامل شامل غلظت های مختلف هورمون ایندول بوتیریک اسید در ۴سطح همراه با ترکیب آن با نفتالن استیک اسید و محل قلمه گیری در دو سطح سر شاخه و بن شاخه از روی شاخه در ریشه دار شدن قلمه های چوبی سه رقم گلابی ذکر شده در دو سال متوالی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش سال اول نشان داد که ایندول بوتیریک اسید با غلظت ۳ قسمت در میلیون در رقم نظنز بطور معنی داری موجب افزایش درصد ریشه زایی، طول و تعداد ریشه در قلمه های سر شاخه و درصد ریشه زایی و طول ریشه در قلمه های بن شاخه رقم نطنز می شود. در قلمه های بن شاخه تیمار ۳ قسمت در میلیون ایندول بوتیریک اسید بهمراه ۱۰۰ قسمت در میلیون نفتالین استیک اسید باعث کاهش ریشه زایی نسبت به شاهد شد.تیمار های هورمونی منجر به ایجاد کالوس و ریشه زایی در ارقام سبری و شکری نگردید.نتایج آزمایش در سال دوم نیز مشخص نمود که قلمه های بن شاخه رقم سبری فقط در غلظت ۵۰۰ میلی گرم در لیتر IBA، ۴۰ درصد کالوس تولید کردند. همچنین مشخص شد که تیمار ۱۰۰ میلی گرم در لیتر IBA برای رقم نطنز منجر به ریشه زایی حدود ۷۵ درصد قلمه ها می شود. بیشترین میزان برای صفات تعداد و طول ریشه برای رقم نطنز در این غلظت مشاهده شد. واژه های کلیدی: خود ریشه، نطنز، سبری، شکری، ایندول بوتیریک اسید، قلمه