بررسی پرسش های بلاغی با بن مایه های عرفانی در غزلیات کلیم کاشانی
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه عرفان اسلامی، دوره: 18، شماره: 71
- کد COI اختصاصی: JR_IAUZ-18-71_017
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 149
نویسندگان
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی،یزد، ایران.
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی،یزد، ایران. نویسنده مسئول: hosseinshahabrazavi@yahoo.com
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی،یزد، ایران.
چکیده
اغلب شاعران عارف برای طرح آموزههای عرفانی، از سازه پرسش بلاغی (Rhetoric Question) بهرهگرفتهاند. کلیم کاشانی مشهور به خلاقالمعانی ثانی (۹۹۰-۱۰۶۱) یکی از مشهورترین غزلسرایان سبک هندی بااستفادهاز این شگرد زبانی، بنمایههای عرفانی از قبیل «دنیا، روح، استغنا، فنا، حسن، همت، طلب، دل، وصل، صبر، حیرت، غیرت، معرفت، فقر، فنا، تقدیر، عشق، طایر مراد و... » را در قالب پرسشهای بلاغی با مفاهیم ثانوی مختلف طرحکردهاست. پرسش بلاغی با مفهوم ثانوی انکار و با درونمایههای عرفانی، در غزلیات کلیم کاشانی، بیشترین سهم و کاربرد، یعنی (۱۸/۴۱%) را از آن خود کردهاست. یکی از اصول اصلی عرفان عملی، این است که عارف برای اثبات حقیقت، لازماست به نفی تعلقات دنیوی، بپردازد. رسیدن به مرتبه حیرت، محصول نفی تعلقات دنیوی است. کلیم کاشانی پس از درک عظمت خداوند، با درک ناتوانی خود، با طرح سوالات بلاغی، به سرزنش خویش و انتقاد از نابسامانیهای اجتماعی پرداختهاست. نگارندگان این مقاله، با بهرهگیری از روش تحلیل محتوا، با هدف آشنایی هرچه بیشتر مخاطبین با آموزههای عرفان عملی کلیم کاشانی، به بررسی بنمایه عرفانی پرسشهای بلاغی در غزلیات او، پرداختهاند. بهکارگیری «صور خیال و ابزارهای ادبی اسلوب معادله، حسامیزی، تلمیح، حسن تعلیل، و جناس» قالب پرسشهای بلاغی کلیم را فخیم جلوهداده است. پرسشهای بلاغی با مفاهیم ثانوی «انکار، اعجاب، عجز و توبیخ» چهار ضلع اصلی بنمایههای غزلیات کلیم کاشانی را تشکیلدادهاند.کلیدواژه ها
استفهام, بلاغت, عرفان, غزلیات, کلیم کاشانیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.