شناسایی مرحله آغازین فاز چین خوردگی زاگرس براساس الگوهای رسوبی سازند آغازجاری

بر اساس یافته های جدید از حدود ۱۳ میلیون سال پیش (اشکوب Serravalian از زمان میوسن) آبراهه تتیس با برخورد دو صفحه ایران و عربی به طور کامل بسته و برخاستگی و چین خوردگی در کمربند زاگرس آغاز شد. از این زمان به بعد بطور پیوسته افت سطح آب دریا صورت گرفته است. همزمان با افت سطح آب و دگرشکلی زاگرس، رسوبات سازند آغاجاری در محیط رودخانه ای بریده بریده تا مئاندری و نواحی کم عمق دریایی رسوبگذاری کرده است. میزان گسترش و مهاجرت هرکدام از این محیط ها می تواند بیانگر شدت و ضعف فرایندهای دگرشکلی باشد. بنابراین ساخت های رسوبی، تغییرات سنگ رخسارهای و همچنین تغییرات ضخامتی سازند آغاجاری می تواند بازتابشی از سیر تحولات کمربند زاگرس باشد. در این مطالعه سازند آغاجاری در تعدادی از برش های صحرایی ناحیه فروبار دزفول مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات سطحی با اطلاعات زیرسطحی (اطلاعات چاه و لرزه نگاری) تلفیق شده و بدین ترتیب یک چهارچوب زمانی برای تفسیر و تحلیل داده ها تهیه شد. در این مطالعه مشخص گردید رسوب گذاری سازند آغاجاری بیشتر در سکانس Ng۴۰ ارائه شده برای صفحه عربی رخ داده است. این سکانس بخش های معادل در سازندهای آغاجاری و میشان را به هم متصل می کند. آغاز سکانس Ng۴۰ مهم ترین مرزی است که می تواند بیانگر شروع چین خوردگی در زاگرس باشد و با توالی شاخصی از دسته رخساره های رسوبی تراز پایین Low stand systems tract شروع می شود که تقریبا در تمام ناحیه گسترش دارد و میتوان آن را در داده های لرزه نگاری و نمودارهای الکتریکی چاه ها ردیابی نمود. این افق چین های شامل کانال های طبقاتی مئاندری با رخساره های سدهای نقطه ای point bar است که در زیر خود بریدگی های عمیقی را در لایه های رسوبی ایجاد کرده است. گسترش وسیع همراه با شدت قطع کنندگی این رسوبات نشان دهنده فعال شدن تکتونیک زاگرس است. نقشه های بدست آمده حاصل از تفسیر و تحلیل داده های لرزه نگاری، علاوه بر مهاجرت کلی نیمرخ رودخانه از سمت شمال غرب بطرف جنوب شرق، تاثیر چین خوردگی را بر تغییرات محلی شبکه کانالی مئآندری نشان میدهد که می تواند بیانگر تاثیر تکتونیک زاگرس در دو مقیاس ناحیه ای و محلی باشد. علاوه براین، سرعت لرزهای رسوبات آواری که همزمان با عملکرد دگرشکلی زاگرسرسوبگذاری کردهاند از طرف شمال شرق به طرف جنوب غرب کاهش می یابد و این امر نشانگر روند کاهش اندازه دانه ها با افزایش فاصله از زمین درز یا پهنه برخوردی دو صفحه ایران و عربی است

کلیدواژه ها:

سازند آغاجاری ، میوسن ، چین خوردگی زاگرس ، الگوهای رسوبی ، سرعت لرزه ای