اسما فرجی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، گروه معماری و شهرسازی، موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه، کرمانشاه ایران
میلاد فرجی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، گروه معماری و شهرسازی، موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه، کرمانشاه ایران
سونیا امجدیان - دکترای تخصصی معماری، مدرس موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی، گروه معماری و شهرسازی، کرمانشاه ایران

مقرنس از عناصر سازه ای و تزیینی بسیار مهم در معماری ایرانی است که در زمان های مختلف دارای ویژگی های گوناگونی از نظر شکل و اجرا هستند و از مقرنس در بخش های مختلف بناها استفاده می شده است. در پژوهش حاضر به بررسی الگوی مقرنس در دو بنای تاریخی کاخ عالی قاپو و کاخ چهلستون در اصفهان و در زمان صفوی پرداخته شده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی عناصر موجود در مقرنس و الگوهای مختلف آن، و در نهایت مقایسه الگوی مقرنس در دو نمونه موردی مورد مطالعه است. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی – تحلیلی بوده و در بخش معرفی نمونه موردی و مبانی نظری، به روش توصیفی است. همچنین برای تحلیل مطالب گردآوری شده در رابطه با مقرنس دو بنای تاریخی کاخ عالی قاپو و کاخ چهلستون، از تکنیک تحلیل محتوا استفاده شده است. یافته های مطالعه در این پژوهش به این صورت است که نوع مقرنس در کاخ عالی قاپو و در کاخ چهلستون مشخص شده است. همچنین محل قرارگیری مقرنس در این دو بنا و مصالح به کار رفته در آنها بیان شده است. به طور کلی مقرنس در زمان صفویه دارای شکوه و زیبایی بسیاری بوده است و در این زمان سعی بر آن بوده که این عنصر تزیینی را جلوه بیشتری دهند و به شکل های مختلف آن را اجرا کنند. در ادامه یافته های این مقاله، پژوهشگران می توانند به بازخوانی و بازتعریف الگوهای عنصر تزیینی مقرنس در معماری ایرانی بپردازند و از آن در معماری معاصر بهره بگیرند.

آسمانه معماری، مقرنس، معماری ایرانی، کاخ عالی قاپو، کاخ چهل ستون