حدیث افشار - کارشناس ارشد آزمایشگاه کیفی بذر موسسه تحقیقاتی ثبت و گواهی بذرو نهال
علی اکبر حسین پورقزوینی - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان
علیرضا ولد آبادی - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس (شهریار)
جهانفر دانشیان - دانشیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر- کرج

و S.khuzistanica، S.bachtiarica ، Satureja sahendica به منظور مطالعه رفع خواب بذر هشت اکوتیپ از 4 گونه آزمونی با 5 تیمار سرمادهی، پس رسی، خراش دهی شیمیایی (با استفاده از الکل 70 %)، خراش دهی مکانیکی S.hortensis 25±5° و C (کاغذ سمباده) و آب مقطر (شاهد) بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه 5-12° ) در شب در آزمایشگاه تکنولوژی بذر بانک ژن منابع طبیعی موسسه C) نور 1000 لوکس در طول روز و محدوه دمایی تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام گرفت. . صفات درصد سبز شدن، سرعت سبز شدن، طول ریشه چه و ساقه چه، شاخص بنیه، وزن تر و وزن خشک، اندازه گیری شد. مقایسه بین میانگین 4 گونه مرزه نشان داد که خصوصیات جوانه زنی (صفات درصد از سه گونه دیگر بیشتر بود. مقایسه میانگین بین 8 اکوتیپ، نشان داد که S.khuzistanica سبز شدن و سرعت سبز شدن) گونه اکوتیپ مرزه خوزستانی و مرزه خوراکی دارای خصوصیات جوانه زنی و بنیه ای بیشتری نسبت به سایر اکوتیپها بودند. نتایج نشان با تیمار خراش دهی S. khuzistanica داد که خصوصیات سبز شدن و بنیه بعضی از اکوتیپ ها نظیر مرزه خوزستانی از گونه (کاغذ سمباده و الکل) نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود و مشخص شد که خواب بذر این اکوتیپ به روش شیمیایی و فیزیکی بر طرف شد. خصوصیات بنیه ای نظیر شاخص بنیه، وزن تر و خشک بذر دو اکوتیپ لرستان و قزوین به ترتیب از گونه با تیمار پس رسی و سرما بیشتر از سایر تیمار ها بود و لذا خواب این دو Satureja sahendica و S. khuzistanica های اکوتیپ از نوع خواب فیزیولوژیک بود که با تیمار پس رسی و سرما رفع گردید.

خواب بذر، سرما، پس رسی، خراش دهی فیزیکی و شیمیایی، جوانه زنی، شاخص بنیه، مرزه