محدثه طاهرپور منصور - دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه مازندران
صادق صالحی - دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران

بیان مسئله و اهمیت موضوع: فعالیت های اقتصادی در مازندران همواره بر تولیدات کشاورزی متمرکز بوده است. کشاورزان از منابع آبی برای فعالیت های خود به رهبرداری می کردند، اما نوع جدیدی از تولید در کنار این روش سنتی شکل گرفته است که مبتنی بر تولید برای کسب سود است. این نوع تولید و رقابت برای کسب سود بیشتر موجب تخلیه منابع آبی استان شده است. با توجه به اهمیت منابع آب در حیات جوامع و نیز اهمیت رشد کشاورزی در فرایند توسعه جوامع، در این تحقیق، با استفاده از نظریه چرخه تولید اشنایبرگ به بررسی سوالات زیر پرداخته شده است: ۱. رشد تولیدات کشاورزی چه تاثیری در منابع آبی گذاشته است؟ ۲. کارگران استان مازندران چه تاثیری در منابع آبی گذاشته اند؟ ۳. دولت و نهادهای دولتی چه تاثیری در منابع آبی گذاشته اند؟ روش تحقیق: در این تحقیق از روش اسنادی برای بررسی نقش هریک از عوامل تولید در تخریب منابع آبی استان مازندران استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان دهنده رشد سرمایه گذاری در زمینه های به کارگیری ماشین آلات کشاورزی، کود، سموم، و سطوح زیر کشت محصولات آبی بوده است که باعث افزایش تولیدات زراعی آببر از ۱۳۷۴۵۰۱ تن به ۲۰۱۹۶۲۰ تن شده است. همزمان، میزان مصرف آبخوان های استان از ۷۹۱ میلیون متر مکعب به ۱۳۹۷ میلیون متر مکعب طی سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۸ رسیده است. نتایج: نتایج تحقیق حاضر بیانگر آن است که نظریه چرخه تولید تببین جامعه شناختی مناسبی برای علل تخریب منابع آبی استان مازندران ارائه می دهد.

تولید صنعتی, فعالیت های کشاورزی, منابع آبی, مناطق روستایی, نظریه چرخه تولید